Dokąd nocą tupta jeż? Zagadka z dzieciństwa rozwiązana! Jednak zimą nigdzie się nie wybiera, śpi w kopcach z liści

Jeż wywołuje w nas raczej pozytywne emocje. W bajkach przedstawiany jest, jako słodki zwierzak niosący na swoich kolcach jabłko, co swoją drogą jest mitem. Nawet gdyby czekał pod jabłonią, owoc prędzej zrobi mu krzywdę niż przyczepi się do kolców. To jedno z tych zwierząt, które łatwo spotkać na naszej drodze. Jak im pomagać z głową, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym? Możemy przygotować im miejsce do spania.

W Polsce możemy spotkać dwa gatunki jeży:

• wschodni, który występuje w całym kraju,
• europejski/zachodni spotykany na Śląsku, Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Szczecińskim.

- Jeże są największymi ssakami owadożernymi w naszym kraju. Mają dobry słuch i węch. Najpierw wszystko obwąchują, sprawdzają i oceniają a dopiero potem decydują się na podjęcie działań. Głośno przy tym sapią i parskają, unosząc co jakiś czas swój ryjek. Cechą charakterystyczną jeży jest okrywa ciała pokryta kolcami. Służą do obrony przed drapieżnikami. Jeże są bardzo pożyteczne, odżywiają się wieloma szkodliwymi owadami. Są nie tylko ważne dla lasów ale i naszych ogrodów – wyjaśnia Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Poznaniu.

Kiedy jeż czuje się zagrożony, zwija się w kulkę dzięki specjalnym mięśniom. A boi się szczególnie lisów, borsuków i psów. Są przysmakiem puchaczy, które obchodzą się z jeżami w dosyć brutalny sposób. Najpierw je skalpują, żeby zostawić kolczastą zbroję.

Zagrożeniem jest też dla jeży rozwijające się miasto. Nie są w stanie uciec przed samochodami, a zwinięcie się w kulkę w tym przypadku niewiele pomoże.

Pochodzenie nazwy tego zwierzęcia wiąże się niejako z odpowiedzią na popularną zagadkę z dzieciństwa. Jeż, czyli ten który je żmije.

- Prasłowiańskie słowo *ežъ wywodzi się od praindoeuropejskiego pnia *eghi- niosącego znaczenie „żmija”. I właśnie apetytowi na żmije JEŻ zawdzięcza swoją nazwę. JEŻ to pierwotnie „ten, który JE Żmije”. Już kilka tysięcy lat temu bowiem ludzie zaobserwowali, że JEŻ potrafi upolować żmiję: w naturalnym środowisku jest jednym z jej najgroźniejszych wrogów. Kolce chronią go przed ukąszeniem, wrodzona zręczność i zaciętość ułatwiają zabicie węża, a ostre zęby umożliwiają schrupanie zdobyczy – podaje Narodowe Centrum Kultury za SJP.

I właśnie za pożywieniem podąża jeż. A zjada owady, małe gryzonie, dżdżownice, jaja ptaków, żaby, poluje na węże i wcześniej wspomniane żmije. Potrafi w poszukiwaniu kolacji przejść od 1 do nawet 4 km. Jednej nocy potrzebuje zjeść pokarm o wadze 1/6 swojego ciała.

Jeże śpią od października do końca zimy. Budzą się co kilka tygodni na kilka godzin. Zanim zaśnie, jeż musi ważyć co najmniej 700 g, jeśli mu się to nie uda, prawdopodobnie nie będzie miał szans na przetrwanie zimy. Dlatego przed snem potrafi nawet podwoić swoją masę.

- Na swoje zimowe kryjówki jeże wybierają norki wykopane pod korzeniami drzew, sterty chrustu lub kopce z liści. Robiąc jesienne porządki w naszych ogrodach pamiętajmy, żeby przed usunięciem takiego kopca sprawdzić czy nie mieszka w nim jeż. Niestety bardzo często podczas wypalania takich miejsc zwierzęta te giną – apeluje RDLP w Poznaniu.

Dlatego, jeśli mamy ogród, możemy jeżom pomóc. Ważne jest jednak to, czy używamy w naszym ogrodzie środków chemicznych. Jeśli nie, zamiast wyrzucać zgrabione suche liście, uformujmy z nich stertę na wysokość kolan i przykryjmy ją gałęziami. To idealna i bezpieczna kryjówka dla jeża na zimę.

Wiosną pomoże nam w ogrodzie, zje chrząszcze i ślimaki. Trzeba jednak uważać, ponieważ w tym czasie jeże przygotowują się do godów, a to sprawia, że mogą być agresywne, bo samce walczą między sobą o względy partnerki. Zaakceptowany przez samicę samiec wykonuje taniec, tupiąc przy tym szaleńczo i fukając.

- Jeśli spotkamy na spacerze jeża pamiętajmy, by go nie niepokoić i nie odciągać od ważnych czynności, w tym zdobywania pożywienia. Przestraszony lub zaniepokojony jeż zastyga w bezruchu zwinięty w kulkę na dłuższy czas. Pamiętajmy, że to zwierzęta prawnie chronione – podkreśla RDLP w Poznaniu.