Dziś są mistrza urodziny

W piątek otwarł wystawę w Muzeum Śląskim w Katowicach. Swoją i swoich studentów. Dziś w Galerii ,Na żywo" Radia Katowice o godz. 15 rozpocznie się wernisaż jego jubileuszowych ,Studiów - Wiosny 60". Jubileusz wyznacza dzisiejsza data 60. urodzin Jerzego Dudy Gracza. Zdrowia, zdrowia, zdrowia - życzymy Ci, Maestro!

Ekspozycja w Muzeum Śląskim ,Duda Gracz i uczniowie (1976-1982)" to niezwykła wystawa. Siedemnastu niegdysiejszych studentów wystawia po trzy prace, mistrz także trzy, powstałe w okresie, gdy w latach 1976-1982 prowadził Pracownię Malarstwa i Rysunku na Wydziale Grafiki katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wtedy był mniej więcej w tym samym wieku, w którym są obecnie jego ówcześni studenci. To pieprz tej wystawy.

Zbiorowe prezentacje rzadko kiedy są udane. Ta w Muzeum Śląskim jest tej reguły wyjątkiem. Fascynuje. Wyraźnie mówi: nabazgrane nie znaczy namalowane. Prezentuje twórczość o nienagannym mistrzowskim warsztacie, szalenie różnorodną, a przecież jakąś tajemną nicią niezwykle połączoną, bardzo spójną. Ta nić to tajemnica prowadzonej przez Jerzego Dudy Gracza pracowni. Dziś widać to jasno - uczył warsztatu, technologii, rysunku, pozostawiając swobodę co do wyboru tematu, formalnych i warsztatowych rozstrzygnięć. Rygory w jego pracowni były tylko dwa: posiadanie szkicownika jako podstawowej formy działania artystycznego i uczestnictwo w pracownianych plenerach (dla ,rozmalowania" i integracji grupy). Pamiątkę pierwszego pleneru też pokazano na tej wystawie, obok prac Jerzego Dudy Gracza (Obraz 325, ,Jeźdźcy Apokalipsy czyli Fucha", 1977; 346, ,Udręka Iwony K.", 1978; 615, ,Autoportret - Ora et Colabora", 1982) - drewniany dziewięćsił, którego każdy listek przyozdobił inny uczestnik pleneru.

Pedagogiczne metody Jerzego Dudy Gracza sprawdziły się. Dzięki temu dziś oglądamy prace rasowych artystów, odważnie kroczących własną drogą. Znając niezwykłą osobowość, erudycję, oratorski talent i siłę perswazji Jerzego Dudy Gracza, zdumiewa, jak bardzo różnorodną twórczość uprawiają jego uczniowie. Wielkie talenty znalazły w nim arcyroztropnego szlifierza. Idźcie na tę wystawę, a nie będziecie się nudzić. Obok barokowych klimatów malarstwa Janusza Szpyta, swoistego rozbuchania w obrazach jego kolegów, Piotra Naliwajki i Maestra Żegalskiego, zaskakuje prostota i poetyczność Romana Maciuszkiewicza. Bliskie Dudy Graczowym klimatom (a jakże odmienne np. w kolorystyce), obrazy Beaty Marii Jurkowskiej czy Beaty Wąsowskiej niezwykle kontrastują z równie mocnymi emocjonalnie - Bożeny Dusseau-Labedz (kiedy po raz pierwszy, tuż przed dyplomem, zetknąłem się z jej obrazami, wprost nie mogłem uwierzyć, że studiowała u Jerzego Dudy Gracza). Jakże cudownie inaczej swe filozoficzne fantasmagorie rozwijają na płótnie Renata Bonczar, Elżbieta Kuraj i Antoni Kowalski, jak odmiennie o podobnych sprawach mówią Ewa Kwaśniewski-Fojcik i Grzegorz Bialik! Jak dobrze przerzuca się wzrok od prac Eugena Bednarka na dzieła Jana Bresińskiego czy Andrzeja Desperaka, by następnie przejść do Danuty Jareckiej czy Ewy Sataleckiej (także autorki znakomicie zaprojektowanego katalogu wystawy; notabene pokazanie tej nieobecnej w galeryjnym obiegu artystki, mieszkającej przecież w Katowicach, przychodzi mi uznać za największe objawienie wystawy).

O tej wystawie myślano już dziesięć lat temu, ale dopiero teraz, w szaleńczo krótkim czasie czterech miesięcy - na pewno 60. urodziny mistrza temu dopomogły - udało się komisarz ekspozycji, Renacie Bonczar skrzyknąć kolegów do tej prezentacji. Nie wszystkich zdołała zaprezentować, z przyczyn obiektywnych. I tak jest to wystawa... międzynarodowa. Nadeszły na nią bowiem prace także z Niemiec, Holandii, Belgii i USA. W Katowicach prezentowane będą do kwietnia. Od dziś równolegle z wystawą ,Studia - Wiosna 60" w Galerii ,Na żywo" w rozgłośni Radia Katowice przy ul. Ligonia, którą otworzy obchodzący 60. urodziny, Jerzy Duda Gracz. Obrazy jego uczniów w MŚl. to bukiet najpiękniejszych kwiatów dla Mistrza. Gratuluję.