Tych kwiatów nie może zabraknąć na wiosennej rabacie. Zobacz, jak uprawiać irysy żyłkowane i kiedy je posadzić

Irysy, znane też jako kosaćce to wyjątkowo piękne kwiaty. Najbardziej popularne są irysy bródkowe oraz syberyjskie, które kwitną latem, ale te kwiaty mają znacznie więcej gatunków. Warto zwrócić uwagę na irysy żyłkowane (Iris reticulata), które należą do jednych z najwcześniej kwitnących roślin, a zachwycają wyrazistymi kolorami i pięknym wyglądem.

Irysy żyłkowane są niewysokie, bo dorastają do 15-20 cm wys., ale zdecydowanie zwracają uwagę w wiosennym ogrodzie i trudno obok nich przejść obojętnie. Mają wąskie, sztywno wzniesione liście, ale ich główną ozdobą są oczywiście kwiaty. Te są stosunkowo duże i mają po kilka płatków – część jest uniesiona do góry, a część rozłożona na boki. Te poziome najczęściej są ozdobione wyrazistymi żółtymi plamkami, z białą otoczką i ciemnymi kreseczkami, jednak wzory na płatkach i ich ubarwienie mogą być różne. Kolory kwiatów zależą od odmiany.

Irysy żyłkowane mają kwiaty w kolorze ciemno- lub jasnoniebieskim, fioletowym, są też białe. Jeśli zależy nam na konkretnej barwie, rozejrzyjmy się za odpowiednią odmianą:

• na fioletowo kwitną kosaćce żyłkowane George, Pauline, Purple Gem, Spot On, J.S. Dijt,
• niebieskie kwiaty mają irysy żyłkowane odmian Harmony, Cantab, Clairette, Pixie, Blue Hill, Blue Note, Rhapsody,
• delikatne, błękitne kwiaty wytwarza odmiana Katherine Hodgkin,
• oryginalne kwiaty o biało-niebieskich płatkach mają irysy odmiany Eye Cather,
• na biało kwitną irysy odmiany White, Natascha,
• żółte kwiaty mają irysy odmiany Katherine Gold.

Jeśli na upatrzonych cebulkach nie jest podana nazwa odmiany, najprawdopodobniej będą to niebieskie kwiaty.

Ogromną zaletą tych kosaćców jest termin kwitnienia. Ich kwiaty pojawiają się w marcu-kwietniu, w tym samym czasie, co krokusy. Jeśli zima jest wyjątkowo ciepła, mogą zakwitnąć już pod koniec lutego.

Zobacz także: Nie tylko tulipany! Polecamy 5 oryginalnych kwiatów. Posadź je teraz, a wiosną sąsiedzi będą zazdrościć

Irysy żyłkowane to rośliny cebulowe. Sadzi się je jesienią – we wrześniu i październiku.
Warto wiedzieć, że nazwa określenie „żyłkowane” pochodzi od wyglądu cebulek. Na ich łusce jest widoczny siateczkowaty wzór.

Irysy żyłkowane sadzi się na standardowej głębokości równej trzem wysokościom cebulki. Ponieważ nie są one duże, jest to 6-8 cm.

Irysy żyłkowane warto sadzić w miejscach słonecznych. Dobrze się też czują pod drzewami i krzewami liściastymi, które na zimę zrzucają liście. Pod ich nagimi wiosną gałęziami mają dostateczną ilość światła. W uprawie tych roślin ważna jest ziemia. Musi być ona żyzna i próchnicza, koniecznie przepuszczalna i najlepiej, by miała obojętny lub lekko zasadowy odczyn (wapienna). Przed ich sadzeniem ziemię warto przekopać z solidną dawką kompostu (na głębokość większą, niż umieścimy cebule). Jeśli mamy ciężką ziemię, dodajmy też piasku, nie zaszkodzi też warstwa drenażowa, np. z keramzytu.

Sprawdź: Które rośliny trzeba przyciąć jesienią, a które zostawić? Co zrobić z piwoniami, floksami, rudbekiami, jeżówkami czy trawami

Te kwiaty, jak większość cebulowych, nie wymaga specjalnych zabiegów, żeby zakwitnąć. Jednak na okres mrozów warto je okryć (np. gałązkami iglaków, liśćmi lub kompostem), pamiętajmy jednak, żeby ściółkę usunąć wiosnę (uważajmy przy tym na wschodzące rośliny!). Wczesną wiosną, zanim zaczną kwitnąć, warto je zasilić nawozem dla roślin cebulowych.
Jeśli wiosna jest bardzo sucha i nie było śniegu, warto je podlewać, zanim zakwitną. Jednak nie lubią mokrej ziemi, a latem może ona wręcz być sucha. Dlatego nie sadźmy ich w miejscach, które będziemy regularnie podlewać. Bardzo dobrym miejscem dla nich są skalniaki, ale oczywiście można je też sadzić na rabatach, szczególnie z kwiatami, które dobrze znoszą suszę.

Te irysy, jak większość kwiatów cebulowych, warto regularnie wykopywać. Jeśli mamy żyzną i przepuszczalną ziemię i nawozimy rośliny, można to robić co kilka lat. Natomiast gdy podłoże jest słabsze lub ziemia jest cięższa, warto to robić co roku. Irysy żyłkowane wykopuje się około czerwca, zanim ich liście zaschną (nie obcinajmy ich wcześniej!). Cebulki trzeba przechować w suchym miejscu, które nie będzie gorące (właściwa temperatura to 17-20 st. C). Po takim „odpoczynku” cebulki ponownie sadzimy jesienią.

Sprawdź: Co zrobić z kwiatami cebulowymi, gdy przekwitną? Radzimy, jak o nie zadbać

W dobrych warunkach irysy wytwarzają cebulki potomne. Należy je oddzielić od głównych cebul (matecznych), gdy lekko obeschną. Sadzi się je jesienią, jednak na to, by drobne, młode cebulki wytworzyły kwiaty, najczęściej trzeba poczekać dłużej niż rok.