Składki, deklaracje i zasiłki

Do 28 lutego płatnicy składek muszą złożyć deklaracje do ZUS-u o zasiłkach, wypłaconych w okresie od 1 grudnia 1999 r. do 30 listopada 2000 r. Wynika to z nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach społecznych, która weszła w życie 17 lutego. Jakie zmiany wprowadza nowela? O czym powinni pamiętać płatnicy? Komu przysługuje chorobowe i kto je wypłaca? Kto może otrzymać zasiłek pielęgnacyjny? Komu i jak długo należy się zasiłek rodzinny?

Na pytania Czytelników ,DZ" odpowiadały podczas telefonicznej konsultacji KRYSTYNA JAROS, zastępca dyrektora i HELENA BROM, naczelnik wydziału z Oddziału ZUS w Chorzowie.

- Do maja 2001 roku mam przyznany zasiłek wychowawczy, a urlop wychowawczy mam do 2002 r. Chcę wrócić do pracy w maju, ale szefowa oświadczyła mi, że mnie nie przyjmie, bo ogranicza zatrudnienie. Czy ma prawo nie przyjąć mnie do pracy?
- Pracodawca jest obowiązany przyjąć pracownicę po urlopie wychowawczym. Jednak w następnych miesiącach może ją zwolnić jak innych pracowników. Ponadto należy dodać, że jeśli przerwie pani urlop wychowawczy, wracając do pracy, to po ustaniu zatrudnienia nie będzie pani mogła ponownie wrócić na urlop wychowawczy.

- Podjęłam pracę na umowę - zlecenie. Kto powinien mi wypłacać zasiłek rodzinny?
- Jeżeli z tytułu tej umowy pracodawca odprowadza składki emerytalno-rentowe, to wniosek o zasiłek rodzinny proszę złożyć u pracodawcy i on będzie wypłacał. Jeżeli zaś składki te nie są odprowadzane, to wniosek o zasiłek rodzinny powinna pani złożyć w miejskim ośrodku pomocy społecznej.

- Syn pracuje w prywatnym zakładzie usługowym. Teraz nie ma zleceń i szef dał mu urlop bezpłatny. Czy w takiej sytuacji szef musi odprowadzać za niego składki do ZUS-u?
- W okresie urlopu bezpłatnego nie odprowadza się składek na ubezpieczenie społeczne do ZUS-u, bo nie wypłaca się wynagrodzenia. Warunki wysyłania na urlop bezpłatny regulują przepisy Kodeksu pracy.

- Mam rentę po wypadku w drodze do pracy. Jestem inwalidą II grupy. Czy przysługuje mi zasiłek pielęgnacyjny?
- Nie, bo zasiłek pielęgnacyjny przysługuje osobom zaliczonym do pierwszej grupy inwalidzkiej, albo do drugiej, jeżeli inwalidztwo drugiej grupy powstało w wieku, uprawniającym do zasiłku rodzinnego. Z relacji wynika, że u pana nie było takiej sytuacji.

- Zachorowałem 24 sierpnia, a decyzję o odmowie wypłaty zasiłku chorobowego otrzymałem 27 listopada. Jako przyczynę ZUS w Rybniku podał nieprzekazanie składek w terminie. Wpłaciłem składkę w banku 16 sierpnia, w dniu tym mijał termin wpłaty. Niestety, bank przelał pieniądze na konto ZUS-u 17 sierpnia. Czy z powodu jednodniowej zwłoki mam być pozbawiony zasiłku? Dlaczego ZUS nie powiadomił mnie, że ubezpieczenie wygasło?
- ZUS nie ma obowiązku informowania płatnika o wygaśnięciu ubezpieczenia chorobowego, bo jest ono dobrowolne dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Jeżeli po raz pierwszy spóźnił się pan z opłatą składki, to radzę złożyć pismo do Oddziału ZUS-u o przywrócenie terminu płatności składki i dołączyć kserokopię wyciągu bankowego dla udowodnienia, że to bank spowodował opóźnienie.

- Pracuję na etacie i dodatkowo prowadzę działalność gospodarczą, od której odprowadzam składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Zdarzają się miesiące, w których nie mam dochodu z działalności. Czy zawsze muszę opłacać składkę?
- Tak, ponieważ opłaca pan składkę od dochodu deklarowanego a nie rzeczywistego. Dochód deklarowany stanowi nie mniej niż 60 procent przeciętnego wynagrodzenia za ubiegły kwartał, czyli 1.143 zł 46 gr, a składka od tej kwoty wynosi 88 zł 62 gr. Dochody osiągane faktycznie nie mają znaczenia.
- Od roku mam 3-osobową firmę. Słyszałem o obowiązku złożenia informacji o zasiłkach do ZUS-u. Co mam zrobić i w jakim terminie?
- Płatnik składek, który wypłacał w okresie od 1 grudnia 1999 r. do 30 listopada 2000 r. lub w niektórych z tych miesięcy zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, porodowe, wyrównawcze, świadczenia rehabilitacyjne, a także rodzinne, pielęgnacyjne, wychowawcze oraz wynagrodzenia z powodu niezdolności do pracy jest zobowiązany dostarczyć informację do ZUS-u w terminie do 28 lutego, wypełniając specjalny formularz ZUS IRB. Mówi o tym Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2 lutego 2001 r. (Dz.U. nr 10). Wypełniony formularz należy złożyć w Oddziale ZUS, właściwym dla siedziby płatnika. Można go wysłać przesyłką pocztową, ale na opakowaniu należy napisać ,ZUS IRB".

- W jakim terminie ZUS powinien wypłacić zasiłek chorobowy?
- Wypłata powinna nastąpić w terminie do 30 dni od daty złożenia pełnej dokumentacji tzn. druku zaświadczenia lekarskiego Z L A i zaświadczenia płatnika składek. Za pierwsze 35 dni choroby, wynagrodzenia płaci pracodawca, co najmniej 80 procent podstawy wymiaru wynagrodzenia. Potem zasiłek płaci ZUS.

- Moja 14-letnia córka ma astmę. Czy przysługuje jej zasiłek pielęgnacyjny?
- O tym może zdecydować lekarz, prowadzący leczenie córki, bowiem nie każdy przypadek astmy powoduje uprawnienia do zasiłku pielęgnacyjnego. Musi pani zwrócić się do lekarza, który na podstawie oceny stanu zdrowia córki może wystawić druk M Z L - 1 b, uprawniający do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego.

- Prowadzę działalność gospodarczą i opłacam składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Teraz chcę zrezygnować. Jakie formalności muszę spełnić?
- Może pan zrezygnować z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, wypełniając druk Z W U A i podać kod - 600.

- Słyszałem o zmianach przepisów wobec osób, które pobierają rentę inwalidzką III grupy i prowadzą działalność gospodarczą. Na czym polegają zmiany?
- Od 1 stycznia 1999 r. osoba prowadząca działalność gospodarczą i pobierająca rentę z powodu niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym (dawna III grupa), może dobrowolnie opłacać składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Obowiązkowo podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, a z chorobowego jest wyłączona. Rencista nie ma prawa do zasiłku chorobowego.

- W 1999 r. odmówiono mi prawa do renty, złożyłem odwołanie do sądu i czekam na orzeczenie. Prowadzę działalność gospodarczą. Czy w tej sytuacji mam płacić składki?
- Jeżeli sąd nie przyzna panu prawa do renty, to składki od prowadzonej działalności gospodarczej powinny być opłacone za cały ten okres. Będzie pan musiał zapłacić wstecz wraz z odsetkami, które wynoszą 46 procent w stosunku rocznym. Jeśli sąd uzna prawo do renty, to składki zostaną panu zwrócone.
- Mąż jest emerytem, miesięcznie otrzymuje 926 zł. Ja mam 58 lat, jestem na jego utrzymaniu. Czy mąż może się starać o zasiłek rodzinny dla mnie?
- Zasiłek rodzinny przysługuje na żonę pozostającą na wyłącznym utrzymaniu męża, która ukończyła 60 lat, a dochód na jedną osobę w rodzinie nie przekracza 853 zł 3 gr brutto, czyli 50 procent przeciętnego wynagrodzenia za rok 1999 r. Tak więc mąż nie może starać się o zasiłek rodzinny, bo nie ma pani wymaganego wieku.

- Córka nie pracuje, wychowuje dzieci w wieku 4 i 6 lat. Zięć zarabia 1.400 zł na miesiąc. Czy córka może wystąpić o zasiłek wychowawczy?
- Skoro córka nie pracuje, to nie ma prawa do urlopu wychowawczego, a także do zasiłku wychowawczego. W tej sytuacji zięć może złożyć wniosek o zasiłek rodzinny na dzieci u swojego pracodawcy.

- Ostatni zasiłek rodzinny wypłacono mi w grudniu i powiadomiono, że nie mam już prawa do niego, bo płacę alimenty, orzeczone przez sąd, chociaż nie mamy rozwodu. Nie rozumiem, dlaczego pozbawiono mnie zasiłku? Kto w takim razie powinien go wypłacać moim dzieciom?
- Pracodawca nie może wypłacać zasiłku rodzinnego pracownikowi, który płaci alimenty, co oznacza, że nie prowadzi wspólnego gospodarstwa z dziećmi. Tak stanowią przepisy. Jeśli żona nie pracuje i nie jest zarejestrowana jako bezrobotna, to może wystąpić o zasiłek rodzinny dla dzieci do miejskiego ośrodka pomocy społecznej. Nadpłata zasiłku może nastąpić jeden miesiąc wstecz od daty złożenia wniosku.
Notowała: