Barbórka Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach. Dla górnictwa i ludzi z nim związanych zawsze będzie miejsce. ZDJĘCIA

KLIKNIJ TUTAJ, by zobaczyć ZDJĘCIA z uroczystości!

W Centrum Kultury Katowice odbyły się uroczystości Wyższego Urzędu Górniczego z okazji nadchodzącego 4 grudnia Dnia Górnika. Nie zabrakło hymnu państwowego, odznaczeń, nadania szabli i śląskich przysmaków na bankiecie. Sezon barbórkowy na Śląsku został otwarty. Premier Mateusz Morawiecki napisał list do uczestników piątkowych uroczystości barbórkowych Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach. Podczas obchodów wybrzmiały tez postulaty WUG. Poruszono również aspekty bezpieczeństwa na kopalniach.

Na Górnym Śląsku od połowy listopada odbywają się tradycyjne Barbórki, czyli uroczystości z okazji obchodzonego 4 grudnia Dnia Górnika. W piątek, 24 listopada 2023 roku, w Katowicach świętował nadzór górniczy. Prezes Wyższego Urzędu Górniczego, dr inż. Adam Mirek, zaproponował rozważenie zmian prawnych przywracających podległość nadzoru górniczego premierowi, zamiast ministrom.

- Prezes WUG powinien zostać włączony do pionu nadzorowanego bezpośrednio przez Prezesa Rady Ministrów, dzięki czemu stanie się w pełni niezależny od poszczególnych ministrów - podnosił w swoim wystąpieniu Adam Mirek.

Obecnie WUG podlega pod zwierzchnictwo ministra aktywów państwowych.

List do uczestników uroczystości przesłał premier Mateusz Morawiecki. W piśmie zwrócił uwagę na znaczenie obchodów tradycyjnej Barbórki. Jak napisał szef rządu, uroczystości barbórkowe odzwierciedlają przynależność do górniczej wspólnoty, łączącej wszystkich pracowników branży wydobywczej.

- Uroczystości barbórkowe są świadectwem siły wielowiekowej tradycji, współtworzą tożsamość górniczego stanu. Przekazywany przez pokolenia etos pracy jest skarbnicą wartości; aktualnych, mimo zmieniających się warunków społecznych i gospodarczych - napisał Morawiecki, dziękując wszystkim górnikom za ich pracę i poświęcenie oraz składając barbórkowe życzenia. - Barbórka to prawdziwa perła naszej narodowej kultury; to wielkie święto górników i ich najbliższych, pracowników zaplecza przemysłu wydobywczego oraz nadzoru górniczego - akcentował premier.

Na piątkowej uroczystości przedstawiono także postulaty nadzoru górniczego. Wśród nich znalazły się zmiany w kwalifikacjach rzeczoznawców do spraw ruchu zakładu górniczego, weryfikacja tych kwalifikacji w drodze egzaminów. WUG w celu jasnego rozgraniczenia nielegalnej eksploatacji górniczej pod pozorem robót budowlanych od rzeczywistych prac budowlanych, proponuje również zmiany w prawie budowlanym. Postulowane jest, zamiast przed organem nadzoru górniczego w trakcie zatwierdzania planu ruchu, przywrócenie zasady potwierdzania przed organem koncesyjnym prawa do nieruchomości.

- To przed otrzymaniem koncesji wnioskodawca powinien udowodnić prawo do dysponowania nieruchomością w granicach której ma być wykonywana zamierzona koncesjonowana działalność górnicza, a organ koncesyjny w postępowaniu o udzielenie koncesji powinien zweryfikować prawo do tej nieruchomości - zauważa WUG.

Uroczystości barbórkowe były także okazją do poruszenia kwestii bezpieczeństwa na kopalniach. Jak podaje WUG, od początku bieżącego roku w polskim przemyśle wydobywczym zginęło 11 górników, w tym 6 w kopalniach węgla kamiennego, a 7 odniosło ciężkie obrażenia, w tym 3 w kwk. Spośród 11 tegorocznych ofiar śmiertelnych wypadków w kopalniach węgla kamiennego, trzy osoby to pracownicy firm zewnętrznych, świadczących usługi na rzecz kopalń.

- Od 1 stycznia do końca września br. w górnictwie doszło do 1790 rozmaitych wypadków, z czego 1562 w kopalniach węgla kamiennego. Do ostatniego wypadku doszło w środę w kopalni Staszic-Wujek, gdzie 500 m pod ziemią zginął 48-letni górnik - podaje statystyki WUG.

Adam Mirek, prezes WUG, ocenił, że choć do wypadków w kopalniach dochodzi z przyczyn naturalnych lub wynikających z ludzkich błędów, wypadki łączy nieprzewidywalność, wpisana w specyfikę górniczego zawodu.

- Statystycznie liczba wypadków śmiertelnych w górnictwie zmniejsza się, choć bywają tak tragiczne lata jak 2022 rok, kiedy doszło do dwóch wielkich katastrof. W całym 2022 roku w polskim górnictwie zginęło 36 osób, w tym 28 w kwk, a 12 zostało ciężko rannych. Ogółem doszło do 2091 wypadków - wylicza Mirek.

Wiceminister aktywów państwowych Piotr Pyzik podkreślił wagę bezpieczeństwa w kopalniach, przypominając dwie ubiegłoroczne katastrofy w kopalniach Pniówek i Zofiówka.

- Kwestia bezpieczeństwa w górnictwie nigdy nie jest zamknięta, nadal będziemy przyglądać się jej ze szczególną uwagą - zapewnił wiceszef MAP.

Szef nadzoru górniczego, Adam Mirek przypomniał, że w tym roku, ponad rok od katastrofy w kopalni Pniówek, w której zginęło 16 górników i ratowników górniczych, udało się wydostać na powierzchnię ciała siedmiu z nich.

- Poczuliśmy ulgę, dochowaliśmy starej górniczej zasady, że nie zostawiamy pod ziemią naszych przyjaciół, kolegów, druhów pracy. Poczuliśmy ulgę, ale też możemy przystąpić do dalszej analizy przyczyn tego zjawiska, do wyciągania wniosków na przyszłość - podkreślał Mirek.

Bezpieczeństwa na kopalniach dotyczył też list Katarzyny Łażewskiej-Hrycko, głównej inspektor pracy.

- Górnictwo jest jednym z najbardziej niebezpiecznych środowisk pracy - napisała w liście Katarzyna Łażewska-Hrycko. - Szczególnej uwagi w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa wymagają drogi dojścia górników do stanowisk pracy, odpowiednie zabezpieczenie stropu i ociosu wyrobisk przed zawałami, a także podziemne instalacje elektryczny oraz maszyny i urządzenia - podkreślała główna inspektor pracy.

Zatrudniający prawie pół tysiąca osób nadzór górniczy w Polsce tworzy dziś Wyższy Urząd Górniczy z siedzibą w Katowicach oraz sieć 10 okręgowych urzędów górniczych: w Rybniku, Katowicach, Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Kielcach, Krośnie, Lublinie, Poznaniu i Gdańsku. W ostatnim roku doszło do zmian w strukturze nadzoru: zlikwidowano urząd w Gliwicach - jego urzędy przejęły urzędy w Katowicach i Rybniku oraz zniesiono Specjalistyczny Urząd Górniczy, którego zadania przejął prezes WUG. Kontroli i nadzorowi WUG oraz okręgowych urzędów górniczych podlega zarówno górnictwo tzw. kopalin podstawowych (m.in. węgiel kamienny, węgiel brunatny, gaz ziemny, ropa naftowa, rudy metali, siarka) jak i pospolitych, jak np. piasek i żwir. Łącznie WUG i OUG nadzorują prawie 7,5 tys. zakładów górniczych (w tym 36 podziemnych, ponad 7,3 tys. odkrywkowych i 102 otworowe), 21 zakładów budownictwa górniczego, ponad 200 zakładów wykonujących roboty geologiczne, a także ok. 3,7 tys. oddziałów firm okołogórniczych. Podmioty objęte nadzorem górniczym zatrudniają w Polsce ok. 166,8 tys. pracowników - większość w kopalniach węgla kamiennego.

- Niezależnie od tego, co przyniesie nam przyszłość, jestem przekonany, że dla górnictwa i ludzi z nim związanych zawsze będzie miejsce. Tak długo, jak kraj i społeczeństwo będą posiadać swoje potrzeby, a potrzeby surowcowe będą zawsze, tak długo będą potrzebni ludzie gotowi do pracy w zakresie zaspokajania tych potrzeb - ocenił Piotr Dziadzio, wiceminister klimatu i środowiska, główny geolog kraju w liście do nadzoru górniczego.