Wolontariat w polskiej szkole? Eksperci rozmawiali o postawie Polaków wobec wolontariatu i wolontariuszy. Brakuje świadomości społecznej

Na Uczelni Korczaka w Warszawie Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej zorganizowało konferencję na temat postawy Polaków wobec wolontariatu i wolontariuszy. Prezes Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej i rektor Uczelni Korczaka zwrócił uwagę, że na wolontariat można patrzeć przez pryzmat różnych funkcji. Zaznaczył, że ta forma aktywności jest np. dobrym przejściem z edukacji na rynek pracy.

Dzisiaj edukacją poprzez działanie uzyskuje się często lepszy efekt niż edukacją poprzez czytanie nudnych lektur. Można powiedzieć, że wolontariat powinien stać się częścią procesu edukacji - powiedział rektor Uczelni Korczaka.

W Polsce brakuje wolontariuszy oraz edukacji w tym kierunku. Tylko na konferencji pojawiły się następujące zagadnienia, które warto postawić na wspieranie wolontariatu:

• wolontariat w szkole i wśród młodzieży,
• znacznie wolontariatu w procesie rekrutacyjnym i pracy zespołowej,
• podniesienie rangi wolontariuszy w oczach pracodawców,
• angażowanie seniorów w wolontariat,
• wolontariat, jako wsparcie osób niepełnosprawnych i starszych, samotnych,
• angażowanie obywateli w sprawy społeczne,
• budowanie bazy wolontariuszy, którzy będą wspierać imigrantów z różnych kultur,
• budowanie zaangażowania społecznego wobec organizacji pomocowych.

Rektor zaznaczył, że jedną z funkcji wolontariatu jest kształtowanie umiejętności pracy zespołowej.

Dzisiaj większość pracodawców komunikuje, że największym problemem w ich organizacjach jest brak pracy zespołowej. A właśnie wolontariat w organizacjach społecznych uczy pracy zespołowej - powiedział Grewiński.

Politycy społeczni patrzą na wolontariat przede wszystkim przez pryzmat funkcji pomocowych. Grewiński zwrócił uwagę, że w Polsce brakuje kilkudziesięciu tysięcy opiekunów osób niesamodzielnych. Wolontariat nie tylko zminimalizowałby dziurę w tym obszarze, ale mógłby być też szansą dla młodych osób, do praktyki i sprawdzenia, czy jest to dla nich praca, czy chcą podjąć się profesjonalnego kształcenia w tym kierunku.

Brakuje w profesjach społecznych całej masy asystentów osób niepełnosprawnych. Brakuje też uregulowań prawnych - ocenił prezes Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej.

Pamiętajmy, że asystent osoby niepełnosprawnej czy też opiekunowie osób starszych to zawody deficytowe. Starzejące się społeczeństwo generuje naturalny popyt na rynku pracy dla tych specjalistów.

Zdaniem eksperta wyzwaniem jest m.in. wykorzystanie seniorów do angażowania się w wolontariat. Zwrócił uwagę, że w innych krajach np. w Australii, popularne są inicjatywy wolontariatu seniorów. „W Polsce jest cała masa seniorów, w tym moi rodzice, którzy funkcjonują od serialu do serialu, a mogliby funkcjonować od aktywności społecznej do aktywności wolontariackiej” - powiedział.

Na przykład Sydney w zoo oprowadzają tylko seniorzy-wolontariusze. Podobnie jest w wielu muzeach amerykańskich, gdzie seniorzy w ramach wolontariatu opowiadają z pasją o obrazach. Oni nie muszą znać całego muzeum, oni znają się na jednym obrazie, ale przychodzą na 2-3 godziny, by o tym poopowiadać - wskazał Grewiński.

Podkreślił, że wolontariat powinien stać się priorytetem zaangażowania obywateli w sprawy społeczne. Wyjaśnił, że wymagają tego wyzwania zarówno demograficzne jak i migracyjne.

Zaznaczył, że według symulacji europejskiego obserwatorium procesów migracyjnych, do Polski najbliższych 30-50 latach trafi 30 mln ludzi z innych państw i zatrzyma się w niej na minimum rok. „Oznacza to, że będziemy mieli społeczeństwo wielokulturowe. Trzeba będzie przygotować do tego także wolontariuszy, jak pomagać tym osobom” - ocenił Grewiński.

Prorektor Uczelni Korczaka i członkini zarządu Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej Joanna Lizut zwróciła uwagę na zaangażowanie Polaków w pojedyncze wydarzenia, jak:

• WOŚP,
• wsparcie Ukraińców po 24 lutego 2022 r.
• czy wzajemna pomoc w czasie epidemii COVID-19.

Lizut zaznaczyła, że trudniej długo utrzymać taką działalność. Dodała, że problemem jest brak zaufania społecznego do organizacji pomocowych. Jak przyznała rzeczniczka Polskiej Akcji Humanitarnej Helena Krajewska, wielu ludzi błędnie sądzi, że wolontariat jest podstawą działalności PAH.

Podstawą naszej działalności są pracownicy humanitarni, zatrudnieni, otrzymujący pensje, eksperci w swoich dziedzinach, bo tak powinna wyglądać profesjonalna pomoc humanitarna. Z drugiej strony mamy też wolontariuszy - powiedziała Krajewska.

Według rzeczniczki PAH rozwiązaniem, które może podtrzymać zaangażowanie społeczne na dłuższy czas jest wolontariat profesjonalny.

Powinniśmy patrzeć na wolontariat jak na szansę wykorzystania naszego doświadczenia zawodowego, wykształcenia czy predyspozycji, a przy tym wolnego czasu, jeśli go mamy, aby pomóc innym. (...) Jeżeli jesteście psychologami, ofiarujcie kilka godzin tygodniowo porad psychologicznych - wskazała Krajewska.

Dodała, że potrzebni są także prawnicy, tłumacze i graficy komputerowi. Według niej praca ta nie kończy się wraz z kryzysem, ona dopiero wtedy się zaczyna i powinna trwać dłużej. „Wystarczy kilka godzin tygodniowo albo nawet miesięcznie” - podkreśliła rzeczniczka PAH.

Badania już dawno pokazały, że w przypadku obowiązkowego wolontariatu dla młodzieży, aż 20 proc. więcej dzieci decyduje się na angażowanie w akcje pomocowe. Taki system zastosowano m.in. w Australii. W polskich szkołach brakuje koordynatorów ds. wolontariatu i budowania świadomości w zakresie wolontariatu od najmłodszych lat, tak jak dzieje się to np. w USA, gdzie działania społeczne są szanowane, doceniane i brane pod uwagę pod kątem oceny uczniów czy ich rekrutacji do szkół i na uczelnie wyższe.

Wolontariat może być znakomitym wyborem szczególnie dla tych uczniów, którzy nie osiągają wysokich wyników w nauce. Zaangażowanie w bezinteresowną działalność może pomóc zbudować takim dzieciom pewność siebie, poprawić samoocenę i wpłynąć na poczucie własnej wartości - pisze o szkolnym wolontariacie Magdalena Konczal.