Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie: 300 starych odmian jabłoni. Do wzięcia za darmo

Jolanta Pierończyk
Jolanta Pierończyk
Rarytas śląski
Rarytas śląski drzewkakarlowe.pl
Śląski Ogród Botaniczny ma około 300 starych odmian malus domestica, czyli jabłoni domowej. Wiele z nich ma nawet kilkaset lat historii. Nie można ich tu kupić, ale można wygrać w różnych konkursach

Trzysta odmian to całkiem pokaźna kolekcja, ale wcale nie największa w Polsce. Powsin ma dwa razy większą i są to odmiany z całego świata. Nasze pochodzą m.in. z Litwy, Łotwy, Estonii, Żmudzi, Białorusi, Słowacji, północnych Czech - mówi dr Paweł Kojs, dyrektor Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Bujakowie.

Znajdziemy tu np. kosztelę, którą prawdopodobnie wyhodowali zakonnicy ok. roku 1590, natomiast na pewno była ulubioną odmianą jabłek króla Jana III Sobieskiego oraz jego żony Marysieńki i wiadomo, że w XVII wieku uprawiano ją w ogrodzie przy pałacu wilanowskim.

- Z pokolenia na pokolenie uprawiana była w przydworskich sadach i tak przetrwała do naszych czasów - mówi dr Kojs.
Dość bogata jest tu grupa renet, z których najbardziej znane są szara i złota, ale jest też ananasowa, angielska, kanadyjska, karmelicka, kurska, muszkatowa, orleańska, poznańska, szampańska, woskowa... w sumie 24 odmian. A nawet szara reneta ma dwie odmiany: francuską i jesienną.

W bujakowskiej kolekcji są też odmiany o nazwach: rarytas śląski, Adam Mickiewicz, księżna Luiza, bursztynówka, antonówka, źeleźniak, ale także jonatan czy papierówka.

- Odradza się zainteresowanie starymi odmianami, które nie zawsze zachwycają najpiękniejszymi jabłkami, natomiast ich smak jest nieporównywalny z tymi, które obecnie można znaleźć na rynku. Wiele szkółkarzy ma więc te stare odmiany w swojej ofercie i tam można je kupić. My natomiast sprzedaży nie prowadzimy. Natomiast co roku kilkadziesiąt sztuk przeznaczamy do rozdania w ramach nagród - mówi dyrektor ogrodu.
Można je zdobyć podczas świąt ekologicznych, weekendowych spotkań z rodzinami...
- Zależy nam na utrzymaniu dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego. Dlatego rozdajemy młode drzewka tych pozyskanych tu i ówdzie starych odmian - mówi dr Paweł Kojs.

Stare odmiany jabłoni ze Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie i ich historie

Kosztela. Prawdziwie polska, sarmacka odmiana. Słodka i kapryśna jak królowa Marysieńka, której pomysłowości nazwę ponoć zawdzięcza. Dawniej nazywana wierzbówką. Stare drzewa tej odmiany są spotykane prawie wyłącznie na ziemiach polskich, obecnych i dawnych m.in. Zachodnia Ukraina, Białoruś i Wileńszczyzna.

Charłamowska. Pyszna odmiana późnego lata. Charakterystycznie paskowana, niczym tygrys. I jak tygrys pochodzi ze Wschodu, choć nie aż tak dalekiego. Inna nazwa to sierpniówka. Odmiana rosyjska znana od początku XVIII w. Owoce dojrzewają w sierpniu. Niestety, szybko opadają.

Antonówka. Smaczna i zdrowa. Zahartowana i odporna na warunki pogodowe niczym karny piechur carskiej armii wprost z okolic Kurska. Otrzymana w 1826 roku. Istnieje wiele odmian podobnych np. antonówka półtorafuntowa czy antonówka kamienna’

Papierówka. Cenna odmiana letnia z Inflant Królewskich o skórce w kolorze dojrzewającego zboża. Niecierpliwie każe się jeść prosto z drzewa, a za niepotrzebną zwłokę karze „papierowym” miąższem. Inne nazwy: oliwka inflandzka, oliwka żółta. Wytrzymała na mróz, odporna na choroby, ale niezdatna do przechowywania.

Piękna z Rept. Zdrowa i rumiana niczym prawdziwa Ślązaczka, zniesie każdą niepogodę, ale - niestety - każe na siebie bardzo długo czekać, bo swój najbogatszy smak odkrywa dopiero na Boże Narodzenie. Odmiana znaleziona w Reptach (obecnie dzielnica Tarnowskich Gór). Inna nazwa: repty. Dawniej często uprawiana na Śląsku ze względu na długi okres przechowywania, obecnie w zaniku ze względu na dość „przeciętny” smak.

Koksa pomarańczowa. Królowa angielskich jabłek deserowych. Popularna także w Polsce o czerwonych, paskowanych owocach i ciemnożółtym, niemal pomarańczowym miąższu przypominającym w smaku owoce południowe. Otrzymana w 1825 r. w okolicach Slough, gdzie oryginalne drzewo tej odmiany zostało zniszczone przez burzę w 1911 r.

Krótkonóżka królewska. Oryginalna nazwa: ‘Court Pendu Plat’ Jedna z najstarszych odmian jabłoni będąca w ciągłej uprawie. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1613, ale prawdopodobnie odmiana ta pochodzi z czasów rzymskich i jest tożsama z tzw. owocem mądrości’ – odmianą jabłoni, która kwitnie na tyle późno, by uniknąć późnowiosennych przymrozków. Owoce bardzo charakterystyczne, ordzawione jak u gruszki, spłaszczone z góry i z dołu o bardzo krótkiej szypułce (ogonku, czyli „nóżce”).

(opisy nadesłane przez Wojciecha Pikułę ze Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie)

od 7 lat
Wideo

Kalendarz siewu kwiatów

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na mikolow.naszemiasto.pl Nasze Miasto