Równi i równiejsi

Podatek od nieruchomości najsolidniej płacą indywidualni właściciele gruntów i budynków, a także spółdzielnie mieszkaniowe i drobni przedsiębiorcy. Najwięksi dłużnicy to przemysł ciężki. A wpływy z tego podatku to ok. 15-25 proc. budżetów gmin.

W Dąbrowie Górniczej dług osób prawnych, głównie z branży hutniczej i koksowniczej, wynosi ponad 93 mln zł, osób fizycznych - niespełna 2 mln zł.

Niedawna deklaracja prezydenta Bytomia o chęci umorzenia długu podatkowego Zakładu Górniczego Bytom (ok. 2,3 mln zł) wywołała różne opinie. Chwalono troskę władzy o firmę, która znalazła się na skraju bankructwa i chce wyrzucać pracowników na bruk. Z drugiej jednak strony pytano, jak ta pobłażliwość wobec niektórych dłużników ma się do naczelnej zasady równego traktowania podmiotów gospodarczych? Najbardziej zadłużona wobec gminy Bytom jest branża górnicza i hutnicza - 58 mln. zł. Osoby fizyczne zalegają z zapłatą ok. 2 mln zł.

Swoistym rekordzistą pozostaje Huta Częstochowa - z odsetkami winna jest miastu 72 mln zł.

- Przy kształtowaniu budżetu miasta już nie uwzględnia się wpływów z podatku od nieruchomości, jaki miałaby zapłacić huta - mówi Jarosław Kapsa, rzecznik częstochowskiego magistratu. - W tym roku od osób prawnych spłynie 42,5 mln zł, a od osób fizycznych - 13,5 mln zł.

Nie oznacza to jednak, że prezydent Częstochowy Tadeusz Wrona zamierza podarować hucie wszystkie długi. Jest gotów umorzyć część, odroczyć spłatę pozostałych na pół roku pod warunkiem, że następne należności regulowane będą na bieżąco.

- Nie ma innych deklaracji o umorzeniu długów, gdyż zawsze jest to łamanie zasady równej konkurencji - dodaje J. Kapsa.

Poważnie zadłużone wobec gminy są w Częstochowie także przędzalnie (w sumie na ponad 22 mln zł), dwa szpitale (3,2 mln zł).

Prezydent Katowic umorzył ostatnio długi szpitalowi geriatrycznemu oraz jednej przychodni.

- Takie sytuacje są wyjątkowe - zapewnia Jadwiga Czerwińska, naczelnik Wydziału Finansowego UM w Katowicach. - Wyjątkowo też umarzany jest dług podatkowy tych mieszkańców, których egzystencja jest zagrożona, którzy utrzymują się ze świadczeń opieki społecznej. Skutecznym zabezpieczeniem długu wobec gminy jest ustanowienie hipoteki na nieruchomości dłużnika.

Największe zaległości w Katowicach mają branże: budowlana, transportowa, hutnicza, a przede wszystkim PKP. Dłużników jest 250, aż czterdziestu z nich ma zadłużenie powyżej 100 tys. zł. Trudno nie zadać pytania: kto płaci za nich? W Katowicach podatek od nieruchomości wzrósł w tym roku o 2,3 proc.

W Zabrzu, gdzie największymi dłużnikami są: górnictwo, metalurgia, przemysł spożywczy, a nawet organizacje społeczne, podatek od nieruchomości wzrósł o prawie 6 proc.

W Bielsku 30 upadłych firm nie wpłaciło miastu 4 mln 798 tys. zł. Jednak tu podatek radni... obniżyli. Rzemieślnicy płacą mniej (o 3-5 zł) za metr kwadratowy powierzchni użytkowej w zależności od tego, ilu zatrudniają pracowników. Szpitalom obniżono stawkę z 8,42 zł na symboliczną złotówkę. Szkolne kioski i stołówki z dotychczasowych 16,82 zł płacą 10 zł za m kw.

Wpływy z podatku od nieruchomości do budżetu Siewierza zostały mocno zachwiane z powodu liberalizacji przepisów o podatku rolnym. By ratować budżet, podatek od innych nieruchomości wzrósł nawet o 10 proc. Odczuli tę podwyżkę zwłaszcza przedsiębiorcy.

W nie lepszej sytuacji znaleźli się również przedsiębiorcy z Cieszyna. Dochody z podatku od nieruchomości to jedna czwarta budżetu gminy. Zaległości ma 400 osób fizycznych oraz 75 podmiotów gospodarczych.

- Nie możemy pozwolić sobie na umorzenie tych długów - mówi zastępca burmistrza Jan Matuszek. - W ubiegłym roku umorzono tylko część długów zakładom opieki zdrowotnej.

W Rybniku tegoroczna lista umorzeń jest bodaj najdłuższa, a są na niej spółdzielnie mieszkaniowe, indywidualni podatnicy, spółki.
- Każda prośba o umorzenie badana jest skrupulatnie - zapewnia prezydent Rybnika Adam Fudali. - Jeżeli mogę w ten sposób ochronić choć 2-3 miejsca pracy, to umarzam.