Pierwsza w Polsce szkoła przyjmie imię 9 górników z Wujka

Z inicjatywą nadania placówce imienia 9 Górników z Kopalni Wujek (ofiar pacyfikacji kopalni z 16 grudnia 1981 roku) wyszli nauczyciele i dyrekcja szkoły. - Byliśmy bardzo zaskoczeni. Zawsze zależało nam, aby jakaś ze szkół była imienia 9 z Wujka, bo jak dotąd takiego patrona nie ma żadna placówka w Polsce, ale wciąż się nie udawało. Okazało się, że najciemniej jest pod latarnią i że zainteresowana szkoła jest w Brynowie – mówi Robert Ciupa, dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności.

Uroczystości rozpoczną się o godz. 9. mszą w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Brynowie. Następnie o godz. 10. zebrani w świątyni przejdą pod kopalnię Wujek i tu pod Pomnikiem poległych górników zostaną złożone kwiaty, o godz. 11. obchody rozpoczną się w Szkole Podstawowej nr 5, tu nastąpi odsłonięcie tablicy pamiątkowej i przekazanie sztandaru, ufundowanego przez Społeczny Komitet Pamięci Górników Poległych 16 Grudnia.

Rozmowa z Robertem Ciupą, dyrektorem Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności.

To dobrze, że szkoła, której patronem będzie 9 z Wujka jest z Brynowa?
Tak, bo nadanie imienia tej szkole w tym miejscu jest właściwie zrozumiałe. Środowisko tej szkoły jest z Brynowa, wszyscy się stąd wywodzą, rodzice, dziadkowie brali udział w strajku, bo trzeba pamiętać, że cały Brynów brał w nim udział, także ci ludzie, którzy przynosili górnikom pieczywo, herbatę i kawę, jednocześnie bronili kopalni przed pierwszym atakiem zomowców. Cała ta dzielnica jest mocno związana z tematem pacyfikacji.

Nadanie imienia szkole ma znaczenie dla upamiętnienia ofiar pacyfikacji na kopalni?
Zawsze nastawiamy się na trzy formy upamiętnienia. Forma publiczna, to pomniki, miejsca pamięci, tablice, to co jest obecne naszym życiu, co często mijamy, czytamy, być może skłania nas to do zastanowienia się. I tę formę mamy i w Katowicach, gdzie jest pomnik, muzeum, ulica, ale też w różnych polskich miastach, w których są skwery i ulice imienia 9 Górników z Wujka. Kolejną formą upamiętnienia jest edukacja, w tym edukacja młodzieży, przekazywanie informacji, spotkania ze świadkami historii, wszystko to co dzieje się w ramach instytutu. Trzecia forma to pamięć naukowa, związana z wydawanymi przez nas publikacjami, książkami, artykułami, wszystko po to, aby temat pacyfikacji cały czas funkcjonował w dyskusji publicznej. Nadanie imienia szkole, to pojawienie się nowej instytucji, która bierze na siebie propagowanie tej pamięci w różnych formach, głównie poprzez edukację swoich uczniów.

Kim dla uczniów mają być ich nowi patroni?
Nam, od kiedy działamy, chodzi o to, aby pokazać 9 Górników z Wujka w sposób czytelni. Staramy się podkreślać, kim byli, dlaczego walczyli i co im przyświecało. Generalnie w tego typu przypadkach chodzi głównie o wartości, nie zagłębiamy się w biografię, kwestie, które mogłyby zamydlić obraz, ale wartości, które niesie patron. Tu mamy taką samą sytuację, mamy dziewięciu zwyczajnych ludzi, którzy przyszli na kopalnię, wzięli udział w strajku, podjęli decyzję, że tu zostaną i będą bronić swojego przewodniczącego, który został aresztowany i internowany, że sprzeciwią się wprowadzeniu stanu wojennego i że będą walczyć o wolność. To jest ta czytelna wartość, którą chcemy przekazać, która pokazuje, że my zwykli ludzie czasem znajdujemy się momentach, w którym musimy określić, po której stronie stanąć.

Nadanie imienia 9 Górników z Wujka szkole wpisuje się w obchody Roku Pamięci Ofiar Pacyfikacji KWK „Wujek”, którym to rok 2016 ogłosili radni Sejmiku Województwa Śląskiego. Jakie jeszcze wydarzenia ŚCWiS planuje z tej okazji?
13 września odbędzie się bieg sztafetowy do grobu księdza Popiełuszki w Warszawie, natomiast w grudniu szykujemy międzynarodową konferencję z naukowcami z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Czech, Wegier i oczywiście Polski, podczas której mają mówić o stanie wojennym w Polsce widzianym z perspektywy państwa zachodnich. Najważniejszym wydarzeniem będzie doroczny Bieg Dziewięciu Górników, w którym jak co roku wezmą udział uczniowie szkół z regionu, rok temu było to 360 uczniów z 34 szkół. Oczywiście uroczystości odbędą się również 16 grudnia przy kopalni Wujek, tego dnia planowany jest także specjalny koncert w NOSPR upamiętniający rocznicę pacyfikacji.