Katowicka moderna w całości wpisana do rejestru zabytków

Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków katowicka moderna została wpisana do rejestru zabytków województwa śląskiego. Dotąd w rejestrze znajdowały się tylko poszczególne zabudowania architektury modernistycznej, decyzją WKZ ochroną objęty zostaje cały obszar Śródmieścia, na którym moderna występuje. To znaczy, że koniec z budowlaną wolną amerykanką, do której wielokrotnie dochodziło, np. gdy modernistyczne zabudowania ocieplano styropianem...

Architektoniczny skarb Katowic w końcu będzie należycie chroniony. I słusznie, bo nigdzie w Polsce, poza Gdynią, nie ma takiej moderny jak w Katowicach. Rzadko zdarza się też, żeby perły architektury modernistycznej były skumulowane na tak niewielkiej przestrzeni jak w centrum Katowic.

Dlatego do rejestru wpisano cały układ urbanistyczny południowej części Śródmieścia, w skład którego wchodzą budowle secesyjne, modernistyczne i funkcjonalistyczne wznoszone przed drugą wojną światową.

Granica terenu przebiega od północy południową pierzeją ulicy Mikołaja Kopernika od skrzyżowania z ulicą Tadeusza Kościuszki do skrzyżowania z ulicą Jana Kilińskiego, wschodnią pierzeją ulicy Jana Kilińskiego od skrzyżowania z ulicą Mikołaja Kopernika do końca ulicy i granicy zabudowy oraz ogródków działkowych, dalej na wschód południowymi przecina ulicę generała Józefa Zajączka i ciągnie się na północ wzdłuż ulicy Tadeusza Kościuszki, a następnie zachodnią pierzeją ulicy Kościuszki od skrzyżowania z ulicą księcia Józefa Poniatowskiego do skrzyżowania z ulicą Mikołaja Kopernika.

W tej części Śródmieścia znajdują się budowle już do rejestru zabytków wpisane, w tym kościół garnizonowy, Drapacz Chmur, kamienice z ul. Drzymały 18, Kościuszki 49, budynku mieszkalne z ul. PCK 10 i Stalmacha 17 oraz willa z ul. Poniatowskiego 19.

Według WKZ to za mało. Bo... "Układ tzw. południowej dzielnicy Śródmieścia Katowic, na terenie wskazanym do objęcia ochroną, jest jedynym na terenie miasta zwartym zespołem reprezentującym przemiany architektury od form historyzujących poprzez modernistyczne, wczesno funkcjonalistyczne, surowe czysto utylitarne formy funkcjonalizmu, po nurt późny "półmodernizmu", w którym surowość brył jest łagodzona ekspresyjnymi i dekoracyjnymi uskokami, wykuszami i loggiami. Zawiera wiele wybitnych realizacji architektonicznych" - czytamy w uzasadnieniu WKZ.

I dalej: "Od pozostałych realizacji na terenie kraju (w tym szczególnie zespołu gdyńskiego) odróżnia go skupienie na niewielkim obszarze, zaplanowanym według dziewiętnastowiecznych zasad urbanistycznych, nowoczesnego dwudziestowiecznego kompleksu architektonicznego".

Oraz: "Nigdzie indziej architektura ta nie występuje w takim nagromadzeniu i przekroju form, tworząc praktycznie pełną, awangardową dzielnicę. (…) Nigdzie też na niewielkiej powierzchni nie skomasowano tak różnorodnych budowli od przeciętnych, przez typowe i dobre, do wybitnych, co daje możliwość obiektywnej i przekrojowej oceny możliwości ówczesnych środowisk architektonicznych".