Gdzie są pieniądze?

Ponad 1,5 mln złotych za niezapłacony grunt przy ul. Rzepakowej dla Przedsiębiorstwa Budowlanego Katowice SA, 13 mln zł plus 2 mln zł odsetek dla firmy Intif, która wybudowała centrum handlowo-rozrywkowe Plaza w Rudzie Śląskiej - to tylko niektóre długi, jakie zostawiła holenderska firma Plaza Centers (Europa) B. V. na Śląsku. Ostatnio nazwa Plaza kojarzy się tylko ze skandalami.

Siedziby w mieszkaniach

Siedziba firmy Kraków Plaza spółka z o. o., firmy, która buduje wielkie centra handlowo-rozrywkowe mieści się w Krakowie w... wynajętym czteropokojowym mieszkaniu przy ul. Wenecja. Kraków Plaza, podobnie jak prawie 40 innych spółek Plazy, których właścicielem jest Plaza Centers (Europa) B. V., nie ma własnego kapitału, a wszystko buduje na kredyt. Dziwi skąd firma, której kapitał zakładowy jest minimalny, ma dla banków tak dużą wiarygodność finansową? Niepokoi to wierzycieli Plazy, bo spółki-córki odpowiadają tylko do wysokości kapitału zakładowego, czyli w przypadku wszystkich spółek Plazy w Polsce, tylko... 4 tys. zł!

Oszukana Ruda Śląska

Plaza zaczęła podbój Śląska od Rudy Śląskiej, gdzie w 2000 r. spółka Kraków Plaza postanowiła wybudować centrum handlowo-usługowe przy ul. Kupieckiej w Wirku. Wartość inwestycji oszacowała na ok. 80 mln zł. Plaza płaci za działkę (otrzymuje ją w wieczyste użytkowanie na 99 lat) 25 proc. wartości gruntu, czyli 2,5 mln zł, resztę - po 5 proc. wartości musi spłacać każdego roku. Radość w mieście jest ogromna - przy budowie będą pracować tylko śląskie firmy, stworzą nowe miejsca pracy. Euforia trwa rok.

Wykonawcą inwestycji zostaje katowicka firma Intif, która podnajęła do tego celu 69 podwykonawców ze Śląska. Jest to firma doświadczona, z referencjami i co najważniejsze z tzw. gwarancją dobrego wykonania. Intif wybudował na Śląsku kilka hipermarketów, trzy zakłady, ostatnio fabrykę chemiczną.

Jak się później okazało, Plaza bez wiedzy Intifu, żeby uzyskać kredyt z ING Bank Śląski... podparła się jego gwarancjami dobrego wykonania! Sprawą matactwa z kredytem zajmuje się obecnie Prokuratura Rejonowa w Katowicach. Drugie doniesienie do prokuratury, które zgłosił Intif w sprawie inwestora dotyczy niezgodności dokumentów potrzebnych do opracowania oferty. W wyniku tego główny wykonawca musiał zmienić projekt i wyłożyć dodatkowe pieniądze na zabezpieczenia przed szkodami górniczymi i wykonanie pali, które utrzymywałyby obiekt.

W styczniu rusza budowa. Ma być zrealizowana w ekspresowym tempie ośmiu miesięcy. Aż do czerwca kredytuje ją Intif wraz ze swoimi podwykonawcami (Plaza otrzymała pożyczkę z banku dopiero po pół roku!). Inwestor z Plazy Kraków zmienia się na Plazę Ruda Śląska i przestaje płacić. Inwestycja, z wielką pompą, zostaje oddana 6 listopada 2001 r. Do dzisiaj Intif, tym samym ok. stu firm, które budowały Plazę, nie dostał 13 mln zł, choć wydatki na budowę potwierdzone są fakturami. Co więcej, Intif i jego podwykonawcy zapłacili za to podatki.

Początkowo Plaza wykręca się powierzchnią (moloch ma ponad 22 tys. mkw.), potem usterkami. Sprawa trafia do sądu.

Bez odzewu

Plaza jest winna Intifowi pieniądze tytułem odsetek. Choć Intif wygrał je w krakowskim Sądzie Gospodarczym, do dziś pieniędzy nie zobaczył.

Aby zabezpieczyć roszczenia Intifu, sąd nakazał, aby znaczna część czynszu dzierżawnego pobieranego w centrum w Rudzie Śląskiej, trafiała do depozytu komorniczego. Teraz musi zapaść wyrok co do głównej kwoty roszczeń. Walerian Witas, prezes Intifu mówi wprost: - Jeśli Plaza wywiąże się z kontraktu wszystko co do złotówki niezwłocznie wpłynie na konta naszych podwykonawców.

Dług za długiem

To nie jedyne długi Plazy. Zalega ona 1,5 mln złotych Przedsiębiorstwu Budowlanemu Katowice SA za grunt przy ul. Rzepakowej. - 2,7 ha działka kosztowała 5,5 mln zł - opowiada Aleksander Róg, były prezes przedsiębiorstwa, który podpisywał umowę. Po wielodniowych negocjacjach Plaza dostała to co chciała: możliwość spłaty w dwóch ratach: 4 mln zł od razu, resztę później. - Chciałem odzyskać działkę, bo miałem kupca za 6 mln - wspomina prezes Róg. - Pan Egosi powiedział mi, że odsprzeda nam ją, ale... za 8 mln zł! Sprawę oddaliśmy do sądu.

Mimo prawomocnego wyroku sądowego w tej sprawie, przedsiębiorstwo nie dostało ani grosza z drugiej raty. Jak dowiedzieliśmy się Plaza nie zapłaciła również agencjom nieruchomości za pośrednictwo.

Gdzie idą pieniądze zarobione z wpływów z dzierżawy centrum? Nie wiadomo. Eli Egosi, pełnomocnik Kraków Plaza zapewnia, że zainwestowali w Polsce już miliony dolarów.

Plaza jest winna pieniądze Rybnikowi. Teren pod budowę centrum kupiła, ale za niego nie zapłaciła. Pod znakiem zapytania stoją centra w Poznaniu i Lublinie.

Martwe spółki

Prezesem zarządu wszystkich spółek Plazy jest Shmuel Sammy Smucha, obywatel Izraela. Jego pełnomocnikiem jest Eli Egosi.

Prezes Smuchy wszędzie posługuje się pełnomocnikami (nie prokurentami lub członkami zarządu), którzy z punktu widzenia polskiego prawa nie odpowiadają przed sądem (jak w przypadku prezesów czy członków zarządu) nie podpisuje żadnych dokumentów, umów, kredytów.

Okazuje się, że wszystkie spółki Plazy wykazują brak zatrudnienia i wynagrodzeń.