Dzień Języka Ojczystego? No to pogadajmy o godce śląskiej

Język czy gwara? O to od dawna kłócą się tak językoznawcy, jak politycy. Prof. Jan Miodek nie wyobraża sobie skodyfikowania dialektu śląskiego. Ale Jerzy Gorzelik, szef Ruchu Autonomii Śląskiej i wicemarszałek, podkreśla, że uznanie śląszczyzny za język regionalny to po prostu pieniądze na jego naukę w szkołach. Entuzjastą takiego usankcjonowania statusu "ślązaczyzny" jest też poseł Marek Plura z PO, który od lat toczy o to batalie. Także dzisiaj w Sejmiku Śląskim będzie mówił, że gwara dla tysięcy osób jest po prostu ojczystym językiem.

- Uznanie gwary za język nie jest jednoznaczne z jej ujednoliceniem. Nikt nie chce gwarze zabronić różnorodności - podkreśla poseł Plura.

Dzisiaj w Sejmiku wydawnictwo należące do stowarzyszenia Pro Loquela Silesiana - Towarzystwo Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy, zaprezentuje "Ślabikórz niy dlo bajtli". Jego poprzednik, "Ślabikorz" dla dzieci, bił rekordy popularności. 2000 egzemplarzy rozeszło się w mig.

Wszystko wskazuje na to, że ten rekord zostanie powtórzony, bo gwara po prostu stała się modna. To dobra wiadomość, bo choć w spisie powszechnym w 2002 roku aż 173 tysiące osób w rubryce narodowość wpisało śląska, za swój język ojczysty uznało wtedy śląski już tylko 65 tysięcy osób. To dowodzi, że eksperci UNESCO, twierdząc, iż z 6000 języków na świecie za dwa do trzech pokoleń połowa wyginie, mają chyba rację.

- Tu, na Śląsku, wierzymy, że Polska nas wspiera i że nasz język w przyszłości nie będzie wpisany na listę tych, które wymarły - mówi poseł Marek Plura.
Objęcie mowy śląskiej statusem języka regionalnego umożliwi sfinansowanie kosztów jej nauczania na każdym poziomie. Tak już się dzieje na Kaszubach.
- To największa wartość, ale i największa inwestycja w młodzież, chroniąca ją przed nihilizmem kultury - mówi Plura.

Dumna z gwary
Joanna Bartel, aktorka

Jestem dumna z gwary śląskiej. Mówię nią nie tylko na Śląsku, ale na całym świecie i to zawsze jest serdecznie odbierane. Czuję się bogatsza o jeden język, a ludzie mi zazdroszczą. Na planie "Świętej wojny" wszyscy godaliśmy. Bardzo chciał się nauczyć gwary także Zbyszek Buczkowski. Po pewnym czasie był już pewien, że świetnie się nią posługuje. Ale kiedy w hotelu zapytaliśmy go: "Zbyszek, a na kierym ty sztoku (piętrze) śpisz?", odpowiedział, wzbudzając powszechną radość: "Na prawym". To pokazuje, że nauczyć to da się języka, a z gwarą trzeba się po prostu urodzić. AMC

To nasza troska
Dr Olena Duć-Fajfer, Łemkynia
Bardzo chciałabym w XXI wieku żyć w państwie, w którym nikomu nie odmawia się możliwości do samookreślenia i każdy ma prawo do ochrony swej tożsamości tak jak on to czuje, a nie tak, jak się mu wyznacza, że powinien czuć. Łemkowie nie tak dawno uzyskali prawo do swobodnego wyrażania własnej tożsamości. Zachowanie języka i kultury śląskiej powinno być troską nas wszystkich. Uznanie języka śląskiego za język regionalny pozwoli ochronić to, co i tak zostało już w wysokim stopniu zasymilowane w wyniku działań w okresie PRL. AMC

Poseł Marek Plura walczy w Sejmie o ślónsko godke
Marek Plura, poseł PO

Rostómiyli, 21 lutego kożdy rok mómy we cołkim świecie Dziyń Rodni Mowy. Jest to pamióntka na to, iże we 1955 roku we Bangladeszu zabiyli 5 synków, kierzi sie upóminali, coby ich bengalsko mowa bóła oficyjalnóm godkóm we jeich landzie. Podle UNESCO połowa godki na Ziymie; 3000 jynzyków zaginie za 2 abo 3 pokolynia. Beztóż cołki świat je za tym, coby kożdyj rodni mowie pómogać. Dlo mie tóm rodnióm mowom, kiero my wjyni łod Łojców i kiero dóma
piastujymy, je ślónsko godka. Kwóli tego, do kupy ze kamratami ze Tówarzistwa Pro Loqu-ela Silesiana, Tówarzistwa Danga, ze Zwiónzku Górno-ślónskigo, ze RAŚ-u, a ze Profesórkóm Jolantóm Tambor, wyrychtówoł ech muster ustawy ło powożaniu we Polsce ślónskij regionalnyj mowy.