Do Katowic przyjedzie prezydent Andrzej Duda. Wszystko za sprawą 40. rocznicy pacyfikacji kopalni Wujek. Jaki jest program obchodów?

Uroczystości i otwarcie rozbudowanego ŚCWiS

Obchody rozpoczną się o godzinie 13:00, od mszy w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego przy ul. Pięknej 8. Wezmą w niej udział rodziny zabitych górników, związkowcy i uczestnicy strajku, do którego doszło przed 40 laty. Na miejscu będzie też prezydent Andrzej Duda oraz inni przedstawiciele władz.

Po mszy uczestnicy udadzą się pod pomnik poległych górników KWK „Wujek”. Tam wygłoszone zostaną przemówienia oraz apel poległych. Po złożeniu kwiatów pod pomnikiem nastąpi otwarcie rozbudowanego Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności. Zadaniem placówki jest kultywowanie pamięci po tragicznych wydarzeniach, jakie miały miejsce 16 grudnia 1981.

- Stało się to na co czekaliśmy 10 lat. Dziękuję wojewódzkim władzom za wniesiony wkład finansowy. To będzie coś innego niż to, do czego byliśmy do tej pory przyzwyczajeni. To wielkie dzieło, które udało się doprowadzić do końca - mówił podczas niedawnej sesji sejmiku śląskiego Stanisław Płatek, górnik, działacz związkowy i jeden z przywódców strajku w Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w 1981.

Po rozbudowie placówka ma ponad 1100 m kw. powierzchni wystawienniczej na trzech poziomach. W nowej przestrzeni znajdziemy nie tylko tradycyjne tablice informacyjne. Nowością będą dynamiczne widowiska ze światłem i dźwiękiem oraz multimedia zamiast plansz.

Młodzież weźmie udział w biegu ku pamięci poległych górników

W czwartek, 16 grudnia, uczniowie 56 szkół z całego województwa wezmą udział w IX Biegu Dziewięciu Górników. Razem ze swoimi nauczycielami udadzą się pod Krzyż-Pomnik Górników Poległych 16 grudnia 1981 roku. To inicjatywa Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności, która została zapoczątkowana w 2013 roku.

Każda ze zgłoszonych klas będzie mieć swoich 9 reprezentantów. Wybiorą oni jednego z Dziewięciu Górników, jako patrona swojego biegu. Wspólnie z opiekunem założą koszulki z jego wizerunkiem. Poszczególne szkoły rozpoczną bieg o różnych godzinach. O 10:15 wszyscy dotrą do Katowic i razem skierują się ulicą Wincentego Pola, pod Krzyż-Pomnik Poległych Górników, by wziąć udział w uroczystym apelu.

Z roku na rok bieg wzbudza coraz większe zainteresowanie. W ostatniej, tradycyjnej edycji, wzięło w nim udział kilkuset uczniów.

Pacyfikacji górników z kopalni Wujek

Do przełamania górniczego oporu z 16 grudnia 1981 roku, skierowano funkcjonariuszy milicji, ZOMO oraz wojsko. Protest rozpoczął się po zatrzymaniu Jana Ludwiczaka, szefa zakładowej Solidarności.

W celu pacyfikacji górników z kopalni Wujek, którzy protestowali po prowadzeniu stanu wojennego, domagając się uwolnienia zatrzymanych działaczy Solidarności, wykorzystano czołgi, armatki wodne oraz wozy bojowe. Najpierw sforsowano mur, a następnie uzbrojone oddziały ZOMO wkroczyły na teren zakładu.

W sumie zginęło dziewięciu mężczyzn, a kilkudziesięciu zostało rannych. Tak zapisała się najczarniejsza karta stanu wojennego. Wśród zabitych górników znaleźli się Józef Czekalski (48 lat), Krzysztof Giza (24 lata), Joachim Gnida (28 lat), Ryszard Gzik (35 lat), Bogusław Kopczak (28 lat), Andrzej Pełka (19 lat), Jan Stawisiński (21 lat), Zbigniew Wilk (30 lat) i Zenon Zając (22 lata).

Dowódca plutonu specjalnego ZOMO, sierż. Romualda Cieślaka, dopiero w 2008 roku usłyszał wyrok sześciu lat pozbawienia wolności. Skazano też kilkunastu jego podwładnych.