Cmentarze w Katowicach: najstarszy jest przy Francuskiej, to śląskie Powązki

Dawniej sprawiające wrażenie pięknych, starych, nostalgicznych parków. Dziś katowickie cmentarze to coraz częściej betonowe pustynie, w których można jednak jeszcze odnaleźć kawał historii śląska i miasta.

Wrażenie "nowoczesnych" robią dwa cmentarze komunalne przy ulicach Panewnickiej i Murckowskiej. Ta druga nekropolia jest największa w Katowicach (zajmuje około 30 hektarów), znajduje się na niej ponad 10 tysięcy grobów. Jest jednocześnie najmłodsza, bo oddano ją do użytku w 1984 roku.

Cmentarze w Katowicach: najstarszy jest przy Francuskiej

"Śląskimi Powązkami" nazywany jest cmentarz parafialny między ulicami Francuską i Damrota. Spoczywają tu między innymi Wojciech Korfanty z rodziną, Józef Rymer (jeden z przywódców III powstania śląskiego), Jerzy Ziętek czy Kazimierz Skiba (ostatni sołtys Katowic).

Cmentarze w KatowicachCmentarze w Katowicach. Jak dojechać? ORGANIZACJA RUCHU

Tu także znajduje się grób Eugenii Wyszomirskiej-Kuźnickiej, modelki Stanisława Witkiewicza w latach 1933-1939. A także polskiego śpiewaka Adama Didura, Józefa Rostka, pierwszego lekarza na Górnym Śląsku, wywodzącego się z Górnoślązaków czy profesora Kazimierza Popiołka, pierwszego rektora Uniwersytetu Śląskiego. Cmentarz powstał w 1870 roku, obecnie jest podzielony na część katolicką, prowadzoną przez kościół Mariacki i mniejszą część protestancką, administrowaną przez parafię ewangelicko-augsburską. Dziś wiele osób dziwi się, że zajmuje centralne miejsce w Śródmieściu. Jednak kiedy powstawał, wokół były jedynie… pola.

Dziś cmentarz jest wypełniony po brzegi, nowe miejsca pojawiają się tylko przy przekopywaniu nieopłaconych grobów. Dawniej brakiem miejsca nie bardzo się przejmowano…

Przy Sienkiewicza spoczywają Cybulski i Steller

Na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza został pochowany w 1939 roku, po nieudanej operacji woreczka żółciowego w szpitalu na ul. Raciborskiej, Alfons Górnik, pierwszy prezydent Katowic po przyłączeniu miasta do powstałego państwa polskiego. Po nagrobku nie ma śladu. Podobny los spotkał wiele wspaniałych nagrobków, zwłaszcza, tych opisanych w języku niemieckim, które niszczono zaraz po drugiej wojnie światowej.

Nekropolia przy ul. Sienkiewicza jest nieco podobna do tej z ul. Francuskiej i także uznawana za jedną z najstarszych i wartościowych pod względem historycznym. Tu znajduje się z kolei grób aktora Zbyszka Cybulskiego. Spoczywają tu także Paweł Steller, grafik i drzeworytnik, oraz między innymi Arka Bożek, działacz polski na Śląsku Opolskim, poseł i wicewojewoda.

Są w Katowicach także mogiły zbiorowe. Największa - przy bazylice panewnickiej. W lasach panewnickich chowano powstańców i harcerzy zabijanych w centrum w pierwszych dniach września 1939 roku. Wiele osób rozstrzelano także na miejscu. Groby ekshumowano po wojnie, ale nie nagłaśniano tego, tylko ciała nielicznych zostały rozpoznane. Sprawą zajęto się ponownie w latach 90., powstał wtedy komitet, zajmujący się badaniem, kto trafił do mogiły. Harcerze roznosili ulotki, wypytywali ludzi o bliskich, którzy w trakcie wojny zaginęli. Udało się zidentyfikować prawie wszystkie ciała, teraz ich nazwiska znajdują się na pomniku powstańców i harcerzy zamordowanych we wrześniu 1939 roku.

Ofiary Holocaustu upamiętniono z kolei pomnikiem na cmentarzu żydowskim przy ul. Kozielskiej.