Bogaty jak Ślązak

Tylko 1,4 proc. polskich rodzin deklaruje dochody wyższe niż 5 tys. złotych. Najwięcej jest ich w województwach mazowieckim i śląskim.

Analitycy firmy Claritas twierdzą, że jedynie czternaście na tysiąc polskich rodzin jest zamożnych. Czy pięć tysięcy złotych na rodzinę to dużo, czy mało jak na polskie warunki? Jak żyją najzamożniejsi Polacy? Odpowiedzi na te pytania znalazły się w raporcie przygotowanym przez Claritas Polska. Skąd czerpano potrzebną do ich udzielenia wiedzę?

- Podstawą do naszej analizy były deklaracje Polaków, którzy odpowiedzieli na pytania zawarte w Ogólnopolskim Kwestionariuszu Produktów i Usług. Informacje te zostały zebrane w bazie danych naszej firmy, w której znajduje się obecnie 1,5 mln polskich gospodarstw domowych - wyjaśnia Agnieszka Małkiewicz z Claritas Polska.

Kwestionariusz ten, z bardzo szczegółowymi danymi na temat naszych spraw materialnych, wzbudził w regionie sporo kontrowersji. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, pytany o opinię przez "DZ", ostatecznie nie dopatrzył się łamania prawa przez firmę. Analitycy firmy pokusili się o przedstawienie stylu życia osób, których dochody są przynajmniej dziesięciokrotnie wyższe od zasiłku dla bezrobotnych.

Kim są osoby o zarobkach uznanych przez Claritas za wysokie? Przeważają wśród nich mężczyźni - stanowią 62 proc. Kobiety, jeśli nawet zajmują wysokie stanowiska, są od mężczyzn gorzej wynagradzane.

Prawie co trzecia osoba o zarobkach powyżej 5 tys. złotych ma od 25 do 34 lat, a tylko 8,3 proc. ukończyło 55. rok życia. Dochodami na takim poziomie mogą się pochwalić osoby o wyższej niż przeciętna pozycji zawodowej. Ich zarobki idą w parze z prestiżem zawodu lub sprawowanej funkcji. Co piąty zamożny Polak jest właścicielem prywatnej firmy, co dziesiąty jest dyrektorem, a co ósmy - menedżerem. Jednak tylko 40 na stu dobrze wynagradzanych ma wyższe wykształcenie. Dlatego można wysnuć wniosek, że nie jest ono koniecznym warunkiem uzyskania wysokich dochodów. Potwierdzeniem jest to, że jedynie co setny nauczyciel deklaruje, że ma wysokie zarobki. Kim jest ten dobrze wynagradzany nauczyciel?

- Przypuszczalnie pracuje w szkole prywatnej - domyśla się Małkiewicz.

Jednak twierdzenie, że brak wykształcenia nie jest przeszkodą do uzyskania wysokich dochodów, jest z gruntu fałszywe - wśród zamożnych Polaków najmniej jest tych, którzy zakończyli edukację na szkole podstawowej lub zawodowej.

Gdzie mieszkają bogaci? O dobry dochód najłatwiej jest w województwie mazowieckim, gdzie co czwarte gospodarstwo dysponuje budżetem powyżej 5 tys. zł. Niewątpliwie na taki stan rzeczy ma wpływ to, że zarobki warszawskie są wyższe od pensji w innych wielkich miastach kraju. To w stolicy ulokowały się centrale zachodnich firm, spółek giełdowych, banków. Analitycy Claritasu doszli jednak do wniosku, że warto też mieszkać na Śląsku i w Wielkopolsce, gdzie szansa na znalezienie dobrze płatnej pracy jest spora. Najmniej bogatych Polaków mieszka w dawnym województwie lubuskim - tylko 1,6 proc.

W naszym regionie najbogatszy jest - sądząc po zarobkach pracowników - sektor węglowy. Dochody brutto pracowników nijak się mają co prawda do zysków osiąganych przez branżę, ale średnia płaca w górnictwie wynosiła już w 2000 r. ponad 3,2 tys. złotych. (Przypomnijmy, że średnie zarobki w całym województwie, wyliczone przez Główny Urząd Statystyczny, wyniosły wówczas 2.084 zł). Oczywiście większość zwykłych górników na swoich kontach nigdy takiej pensji nie widziała, co jest konsekwencją reformy emerytalnej i tzw. ubruttowienia.

- Od 1999 r. wynagrodzenie jest powiększone o obligatoryjną składkę na ubezpieczenie społeczne - przypomina Halina Byrczek, autorka publikacji ,Śląskie w liczbach 2001", wydanej przez Urząd Statystyczny w Katowicach.

Trudno jednak nie zauważyć, że górnicze zarobki obliczone w ten sposób stanowią 156 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej na Śląsku i należą do najwyższych. Do zamożnych trudno bowiem w naszym regionie zaliczyć pracowników ochrony zdrowia i opieki społecznej (średnia pensja brutto 1.437 zł), edukacji (1.769 zł), administracji publicznej i ZUS (2.432 zł), banków (2.958 zł), transportu i łączności (1.928 zł), handlu i napraw (1.766 zł), budownictwa (1.816 zł), energetyki, gazociągów i wodociągów (2.653 zł) - nie mówiąc o zatrudnionych w przetwórstwie przemysłowym (1.891 zł).

Co jeszcze świadczy o zamożności naszego regionu? Zdaniem wojewódzkich statystyków, również przeciętne miesięczne wydatki na osobę w gospodarstwie domowym. Z danych przytaczanych przez Halinę Byrczek wynika, że o ile średnio w kraju w 1999 r. było to 549,76 zł, to w naszym województwie już 607,22 zł.

Autorzy raportu pokusili się o opisanie stylu życia dobrze zarabiających Polaków. Czym jeżdżą?

- Okazuje się, że najpopularniejszym samochodem w tej grupie jest opel - posiada go aż 34,7 proc. respondentów. Z kolei 11 proc. osób z najzasobniejszym portfelem jeździ bmw, alfami romeo, jaguarami i lexusami. Prawie połowa respondentów posiada dwa lub więcej samochodów - podaje Agnieszka Małkiewicz.

Ale - uwaga! - aż 12 proc. zamożnych Polaków w ogóle nie ma auta, chociaż w naszym kraju jest ono symbolem sukcesu materialnego (często taka sytuacja jest np. rezultatem swobodnego dysponowania przez daną osobę samochodem służbowym).

Po ciężkiej pracy, wieczorami, dobrze zarabiający rodacy lubią się odprężyć pijąc dobre trunki. Co dziesiąty Polak pije whisky częściej niż raz w miesiącu. Koniak pije prawie połowa dobrze sytuowanych rodaków, choć tylko co trzeci zamożny kupuje wino ponad pięć razy w roku.

Wolny czas bogatsi Polacy spędzają na czytaniu (58 proc.) i słuchaniu muzyki (55 proc.). W podróże zagraniczne wyjeżdżają prawie pięć razy częściej niż gorzej sytuowani rodacy.