"Morcinek" po czesku

Kopalni "Morcinek" nie ma od dwóch lat. Była pierwszą, która poszła do likwidacji. Mieszkańcy Kaczyc na Śląsku Cieszyńskim przyzwyczaili się do widoku pomazanych przez grafficiarzy hal, których nikt nie chce kupić, i opustoszałej zajezdni autobusowej.

- Kiedyś to szpilki nie można było wcisnąć, taki był ruch na parkingu - wspomina wychodzący z apteki mężczyzna. - Teraz podobno znowu mają ruszyć z wydobyciem, ale z tamtej strony - dodaje, pokazując Czechy.

Kopalnia w Kaczycach miała krótki żywot. Jej projektowanie rozpoczęto w 1977 roku. Budowa ruszyła rok później, a uroczyste oddanie do użytku nastąpiło 4 grudnia 1986 roku. Wydobycie trwało do 30 października 1998 roku, kiedy to rząd Jerzego Buzka podjął decyzję o likwidacji nierentownej (podobno) kopalni. Kupnem części infrastruktury "Morcinka" zainteresowana była kopalnia CSM z pobliskiej Stonawy, należąca do czeskiej spółki Ostrawsko-Karwińskie Kopalnie (OKD), ale polskie ministerstwa nie przystały na jej ofertę. Szyby zasypano, budynki rozebrano i wyburzono. W kwietniu 2000 roku roboty rozbiórkowe zostały zakończone. Sąsiedzi zza Olzy nigdy jednak nie przestali myśleć o fedrunku w "Morcinku".
Większościowym udziałowcem OKD (należą do niej wszystkie kopalnie na czeskim Śląsku i Morawach) jest firma Karbon Invest, która ma 100 proc. udziałów w spółce Karbonia PL, zarejestrowanej w Katowicach (kapitał zakładowy 3 mln zł). Karbonia PL działa w Kaczycach, w budynku dawnej kopalni. Zainwestowała już - według zarządu - 6,7 mln zł, kupując dwie rozdzielnie gazu i prądu, szyb i magazyn. Zatrudnia 11 pracowników. Wszyscy byli kiedyś związani z ,Morcinkiem".

Dyrektor techniczny Karbonii PL Andrzej Brzyszczan prosi, żeby nie mówić, że to Czesi inwestują w Kaczycach. - Jesteśmy polską firmą z czeskim udziałem - wyjaśnia.

Obecnie działalność Karbonii PL opiera się na świadczeniu usług przesyłowych oraz kupowaniu i sprzedawaniu energii elektrycznej. W trzecim kwartale tego roku spółka zacznie sprzedawać polski prąd kopalniom w Darkowie i Stonawie. Linia jest już gotowa. Trwają negocjacje cen z Czechami. Główny cel nie został jednak jeszcze osiągnięty przez Karbonię PL.

- Czekamy na koncesję na rozpoznanie złóż węgla. To dopiero początek długiej drogi. Zanim dojdzie do fedrowania, upłynie 8-10 lat - wyjaśnia Karel Siostrzonek, wiceprezes spółki Karbonia PL.
W Kaczycach i gminie Zebrzydowice nie chcą jednak powrotu kopalni. W gminie Hażlach, która sąsiaduje z byłym "Morcinkiem", boją się głównie powrotu szkód górniczych.

- Wydaliśmy negatywne opinie. Karbonia PL zwróciła się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Bielsku-Białej, lecz skarga została oddalona. Utworzyły się komitety protestujące przeciwko przyznaniu koncesji - mówi wójt Hażlacha Karol Folwarczny. - Plany Karbonii PL budzą wiele obaw.

- Mamy spękane mury. Nie chcemy, żeby znowu pod nami kopali - mówi ekspedientka w sklepie spożywczym.

- To po to likwidowali "Morcinka" za grube miliardy, żeby teraz znowu go reanimować!? Ktoś z rządu Buzka powinien za to beknąć. To dziwne, że nam się nie opłacało wydobywać, a Czesi ciągle walczą o "Morcinka" - dziwi się starszy mężczyzna.

W Karbonii PL twierdzą natomiast, że Polacy są uprzedzeni do Czechów, że nie chodzi o kopalnię i szkody górnicze, ale o to, że chce ją zająć firma z obcym kapitałem.

- Wydobycie odbywałoby się od strony czeskiej kopalni CSM. Wszyscy byśmy na tym skorzystali, tymczasem teraz spotykamy się z dziwną wrogością. Musimy współpracować. Doświadczenie waszych ludzi jest dużo większe niż naszych. Bez was nie damy sobie rady - przekonuje Siostrzonek.

Ministerstwo Środowiska dostało już negatywne opinie gmin. Czy minister pozwoli Karbonii PL prowadzić badania złóż geologicznych w Kaczycach, okaże się wkrótce.