Na Patelni pojawiły się mobilne płuca. Będą na bieżąco wskazywały jakość powietrza i pokażą, czym tak naprawdę oddychamy

14 listopada, w Dzień Czystego Powietrza, rozpoczęła się akcja prowadzona przez organizację pozarządową Polski Alarm Smogowy „ Zobacz Czym Oddychasz. Zmień to!”. W jej ramach 18 listopada na sosnowieckiej Patelni stanęły mobilne płuca – instalacja, która pokazać ma, jaki wpływ na nasz układ oddychania ma zanieczyszczenie powietrza, które w naszym regionie wynika głównie z nawyków grzewczych mieszkańców Zagłębia.

Mobilne płuca to niemal dwumetrowa instalacja, składająca się z wentylatorów, które wdmuchują do pokrytego specjalnym materiałem modelu płuc powietrze. Materiał, tożsamy do tego używanego między innymi w filtrach powietrza zatrzymuje wszelkie zanieczyszczenia, wizualizując skład powietrza którym oddychają mieszkańcy Sosnowca. Oprócz tego na instalacji zamontowana została aparatura pomiarowa, wskazująca na bieżąco jakość powietrza i zawartość pyłów zawieszonych, wyrażona w pikogramach – bilionowych częściach grama, gdzie maksymalną dopuszczalną normą jest 50 pikogramów na metr sześcienny dla pyłów o średnicy 10 pikometrów i 25 pikogramów na metr sześcienny dla pyłów o średnicy 2,5 pikometra.

Płuca pojawiły się w Sosnowcu po raz drugi. Poprzednim razem instalacja na Patelni zamontowana została w styczniu 2021 roku. Wtedy to osad z pyłów pojawił się już po dobie, a po dziesięciu dniach płuca pokrywała gruba warstwa zanieczyszczeń. Na czas pracy instalacji przypadało wówczas kilka dni smogowych, czyli takich, w których dopuszczalne normy stężenia pyłów zostały przekroczone nawet kilkukrotnie.

- Ubiegłe kampanie z udziałem instalacji Mobilnych płuc pokazały jak mocno zanieczyszczonym powietrzem oddychają mieszkańcy Sosnowca. Pomiaru dokonywany w okresie zimowym a dokładnie w styczniu, kiedy to mieliśmy ogromne przekroczenia pyłów zawieszonychPM10 i PM2,5. Na drugi dzień „płuca” zaczęły przybierać szary kolor, a po dwóch tygodniach „oddychania” sosnowieckim powietrzem przybrały mocno czarny kolor. Akcja pokazała jak wiele jest jeszcze do zrobienia i że należy usunąć wszystkie kopciuchy, które nas trują! –mówi Krzysztof Olszak z Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego.

W tym roku może być podobnie – ustawienie instalacji zbiegło się z pierwszym w tym sezonie opadem śniegu i ujemną temperaturą, utrzymującą się przez cały dzień. Oznacza to, że mieszkańcy Sosnowca, których mieszkania nie są ogrzewane z sieci, a za pomocą pieców, zaczęli już dogrzewać swoje lokale za pomocą węgla i ekogroszku, co bezpośrednio przełoży się na jakość powietrza.

- Obawiamy się, że ten sezon może być rekordowy, jeżeli chodzi o zanieczyszczenie powietrza. Jednym z czynników jest dopuszczenie do użytku prywatnego węgla brunatnego, dotychczas używanego głównie w przemyśle, a bardzo szkodliwego dla jakości powietrza. Jest to wynikiem kwestii gospodarczych i ekonomicznych, które sprawiły, że państwo w odpowiednim momencie nie przygotowało rezerw, co przełożyło się na panikę wśród odbiorców indywidualnych – mówi Aleksandra Rozner z Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego.

Celem akcji jest ukazanie mieszkańcom Zagłębia jakości powietrza i skłonienie tych, którzy korzystają z ogrzewania paliwami stałymi do wymiany pieców na ekologiczne, emitujące mniej mniej zanieczyszczeń i oferujące wyższy komfort grzewczy. Członkowie Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego na podstawie zgromadzonych danych, zebranych w trakcie najbliższych dwóch tygodni przygotują specjalny raport, w którym przedstawione zostaną informacje o jakości powietrza w Sosnowcu.

Mobilne płuca odwiedzą jeszcze Częstochowę i Mysłowice. Tam również zbierane będą dane o jakości powietrza. Pozostaje mieć nadzieje, że raporty sporządzone przez Polski Alarm Smogowy przedstawią korzystniejsze w ubiegłych latach wyniki. Jak wskazują poprzednie badania, niemal wszystkie miasta polskie borykają się z problemem smogu. Z pięćdziesięciu miast europejskich z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, aż trzydzieści cztery to miasta polskie.