Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Komu się należą renta i wcześniejsza emerytura

Anna Kontek
Zapis telefonicznej konsultacji na temat świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na pytania naszych Czytelników odpowiadały: Bożena Pardała, naczelniczka Wydziału Przyznawania Emerytur i Rent oraz Elżbieta ...

Zapis telefonicznej konsultacji na temat świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na pytania naszych Czytelników odpowiadały: Bożena Pardała, naczelniczka Wydziału Przyznawania Emerytur i Rent oraz Elżbieta Niewiara, naczelniczka Wydziału Zmiany Uprawnień Emerytalno-Rentowych z Oddziału ZUS w Sosnowcu.

Syn miał wypadek drogowy. Był na chorobowym, potem na rocznym świadczeniu rehabilitacyjnym. Teraz ma orzeczoną dalszą częściową niezdolność do pracy na rok i otrzymuje rentę. Nie pracuje, a wcześniej był zatrudniony u ojca. Czy może się dalej ubiegać o rentę, a jednocześnie otworzyć działalność gospodarczą?

Tak. Przed upływem okresu, na jaki przysługuje renta, należy złożyć wniosek o przedłużenie uprawnień do niej. Trzeba też dołączyć aktualne zaświadczenia o stanie zdrowia od lekarza prowadzącego. Na tej podstawie syn zostanie wezwany na ponowne badanie do lekarza orze-cznika. Jeżeli on uzna go za niezdolnego do pracy, ZUS wyda decyzję o przyznaniu renty na kolejny okres. Prowadzenie własnej działalności gospodarczej nie stanowi przeszkody do przyznania renty. Rencista może uzyskać dodatkowe dochody z działalności lub zatrudnienia, musi jednak poinformować ZUS o ich wysokości. Bez żadnych konsekwencji może dorobić nie więcej niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia (powyżej tej kwoty renta jest obniżana, a jeśli dochody przekroczą 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia - zawieszeniu). W przypadku działalności gospodarczej, ZUS bierze pod uwagę wysokość dochodu równą zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie niższej niż 60 proc. przeciętnego wy-nagrodzenia. Jeśli syn zadeklaruje tę najniższą podstawę wymiaru składek, dochód z prowadzenia firmy nie będzie miał wpływu na wysokość wypłacanego świadczenia.

Mąż ma 61 lat. Całe życie prowadził działalność gospodarczą. Od pół roku ma umowę o pracę; początkowo na pół etatu, teraz na trzy czwarte. Czy może przejść na wcześniejszą emeryturę?

Wcześniejsza emerytura przysługuje mężczyźnie, który ukończył 60. rok życia i ma co najmniej 35 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Ponadto ostatnim tytułem ubezpieczenia przed złożeniem wniosku musi być umowa o pracę (wymiar czasu pracy nie ma znaczenia). Musi również udowodnić 6 miesięcy pozo-stawania w ubezpieczeniu pracowni-niczym w ciągu ostatnich 24 miesięcy przed złożeniem wniosku. Osoba prowadząca działalność gospodarczą nie musi jej wyrejestrowywać. Ważne, by złożyła wniosek o emeryturę przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Mam 61 lat. Pracowałam 13 lat i 2 miesiące. Czy dostanę emeryturę?

Niestety, nie. Warunkiem uzyskania emerytury przez kobietę urodzoną przed 1 stycznia 1949 r. jest ukończenie 60. roku życia i posiadanie przy-najmniej 20 lat składkowych i nieskładkowych. Niepełna emerytura (bez gwarancji najniższego świadczenia) przysługuje jej, jeśli ma co najmniej 15-letni staż pracy. Warunku minimalnego stażu nie będą musiały spełnić osoby przechodzące na emery-tury od przyszłego roku na nowych zasadach, czyli urodzone po 31 gru-dnia 1948 roku.

Mam 53 lata i 34 lata pracy. Czy będę miała szansę na wcześniejszą emeryturę? Ponoć z takich uprawnień mogą skorzystać oso-by urodzone w latach 1949-1968.

Nie będzie pani miała prawa do wcześniejszej emerytury na dotychczasowych zasadach. Może ją uzyskać kobieta urodzona po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. tylko wówczas, jeśli do końca 2008 r. spełni dwa podstawowe warunki: u-kończy 55 lat i wykaże 30 lat pracy. To oznacza, że ostatnim rocznikiem, który skorzysta z uprawnień do wcześniejszej emerytury, są kobiety urodzone w 1953 roku.

Urodziłem się w maju 1949 r. Do końca 1998 r. miałem 25 lat pracy i 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Teraz jestem na rencie wypadkowej. Czy będę miał prawo do wcześniejszej emerytury?

Tak, jeżeli do 31 grudnia 1998 r. udo-wodni pan 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Będzie pan miał prawo do wcześniejszej emerytury nawet wtedy, jeśli 60 lat ukończy pan po 2008 r. Ponieważ ma pan prawo do renty wypadkowej, po uzyskaniu uprawnień do emerytury otrzyma pan tzw. świadczenie zbiegowe, czyli całą emeryturę i połowę renty lub całą rentę i połowę emerytury. Wypłata połowy drugiego świadczenia zostanie wstrzymana w momencie uzyskania jakiegokolwiek dochodu.

Mąż ma 61 lat, jest na rencie z tytułu częściowej niezdolności do pracy, która kończy mu się we wrześniu. Będzie ponownie badany przez lekarza orzecznika. Ma 23 lata pracy, a od 17 lat jest na ren-cie. W tym czasie prowadził działalność gospodarczą, ale odprowadzał tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne. Pracował też w go-spodarstwie rolnym rodziców. Czy należy mu się wcześniejsza emerytura?

Przysługuje ona mężczyźnie, który ukończył 60 lat i może wykazać co najmniej 35 lat pracy, lub ma 25 lat stażu i jest całkowicie niezdolny do pracy. Wcześniejsza emerytura bę-dzie się mężowi należała, jeżeli wraz z latami pracy w gospodarstwie rolnym rodziców udowodni 25 lat stażu, a lekarz orzecznik uzna go za całkowicie niezdolnego do pracy. Lata prowadzenia działalności gospodarczej nie doliczą mu się do stażu, ponieważ w tym czasie nie odprowadzał składek na ubezpieczenie społeczne.

Mąż ma rentę i niedawno uzyskał orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Dostaje z ZUS 439 zł. Czy to orzeczenie coś mu daje?

W przypadku świadczeń z ZUS, o-rzeczenie o stopniu niepełnosprawności nie ma znaczenia. Nie trzeba go nawet dostarczać do ZUS-u. Podstawą przyznania renty jest decyzja lekarza orzecznika o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy.

Od 1990 roku byłem na rencie z ogólnego stanu zdrowia, a od 1992 roku na rencie z tytułu choroby zawodowej. Rentę miałem wyliczoną z 3 lat i z kwoty bazowej 666,96 zł. W 1999 r. przeszedłem na emeryturę, która była obliczona z 20 lat pracy i kwoty bazowej 1.220,89 zł. Nowy wskaźnik podstawy wymiaru jest jednak niższy. Obecnie pobieram całą rentę z tytułu choroby zawodowej i połowę emerytury. Czy mogę mieć przeliczoną emeryturę z korzystniejszych 3 lat i kwoty bazowej z 1999 roku?

Nie. Emerytura mogła być obliczona z kwoty bazowej w momencie złożenia wniosku o to świadczenie tylko wówczas, jeśli jej podstawa wymiaru została obliczona na nowo z 10 kolejnych lat z 20-lecia przed złożeniem wniosku, lub z 20 lat dowolnie wybranych z całego okresu zatrudnienia. Przyjęcie wskaźnika z 3 lat pozwalałoby tylko na obliczenie emerytury przy zastosowaniu kwoty bazowej w momencie przyznania renty z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji.

Jestem na rencie wypadkowej od 25 lat. Jednocześnie pracuję od 20 lat. Dlaczego moje świadczenie nie rośnie? Mam 700 zł renty, która wzrasta tylko w okresach waloryzacji.

Są dwa warianty obliczania wysokości renty wypadkowej. Może być ustalana albo na takiej samej zasadzie, jak w przypadku rent z tytułu ogólnego stanu zdrowia, albo w wysokości gwarantowanej wynoszącej 60 proc. podstawy jej wymiaru (80 proc. w przypadku renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy). Jeśli rentę obliczono według drugiego wariantu, wydłużenie stażu pracy nie ma wpływu na jej wysokość. Ale ponieważ ma pan 20-letni okres pracy, można zło-żyć wniosek o przeliczenie świadczenia. ZUS może uwzględnić nową kwotę bazową, jeżeli: do ustalenia podstawy wymiaru przedłoży pan zarobki w całości lub części przypadające w okresie po uzyskaniu prawa do renty, a nowy wskaźnik podstawy wymiaru będzie wyższy od poprzedniego; lub jeśli do obliczenia posłużą wynagrodzenia przypadające w całości po przejściu na rentę, a wskaźnik podstawy wymiaru wyniesie co najmniej 130 proc. (nie musi być wówczas wyższy od poprzedniego). Być może tak obliczona wysokość świadczenia będzie dla pana korzystniejsza.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Wielki Piątek u Ewangelików. Opowiada bp Marcin Hintz

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na slaskie.naszemiasto.pl Nasze Miasto