Depresja ma wiele twarzy

Depresja to jeden z najbardziej rozpowszechnionych problemów zdrowotnych. Szacuje się, że cierpi na nią 10 procent mieszkańców naszej planety. Według fundacji Itaka, organizatora akcji "Walcz z depresją", objawy tej dolegliwości miewa co czwarta osoba dorosła. Coraz częściej dotyka ona także dzieci.

Depresja staje się zjawiskiem równie częstym jak nadciśnienie czy cukrzyca. Może dopaść każdego, niezależnie od jego pozycji zawodowej, majątku i wykształcenia. Cierpią na nią zarówno osoby bezrobotne, jak i piastujące najwyższe funkcje społeczne - dziennikarze, biznesmeni, politycy. Na depresję chorowali m.in. prezydent Richard Nixon, premier Winston Churchill, księżna Diana, pisarz Ernest Hemingway, aktorzy Marilyn Monroe i Marlon Brando.

W Polsce oficjalnie przyznały się do niej m.in. aktorka i piosenkarka Katarzyna Skrzynecka oraz wokalistka zespołu Maanam Kora Jackowska. Choroba dopadła je z dnia na dzień. Nagle świat przybrał czarne barwy, nie mogły jeść, nic ich nie cieszyło. Wokalistka Maanamu próbowała nawet odebrać sobie życie.

Mimo że choroby depresyjne rozprzestrzeniają się niczym epidemia, bardzo często osoby nimi dotknięte postrzegane są jako ludzie leniwi i symulanci. Większość uważa tak dopóty, dopóki depresja nie dotknie ich samych. Tak też było z Moniką Mizielińską-Chmielewską, kierownikiem polskiego oddziału austriackiej firmy telekomunikacyjnej. - Myślałam, że depresja dotyka tylko ludzi słabych, a ja byłam "prawdziwą skałą" - mówi. - Pewnego dnia obudziłam się i stwierdziłam, że nie chce mi się wstawać, iść do biura i rzucać w wir pracy jak co dzień.

Tak zazwyczaj wyglądają początki depresji...

Co się ze mną dzieje?

Choroba może przywdziać wiele masek. Najczęściej objawia się zmęczeniem, przygnębieniem, apatią i wszechogarniającym smutkiem. Osoba chora staje się małomówna, nic jej nie cieszy, traci zainteresowania, zrywa kontakt z otoczeniem. Bardzo często ma problem z koncentracją nie może skupić się nawet na czytaniu gazety bądź oglądaniu telewizji. W bardziej zaawansowanej fazie choroby pojawiają się problemy z wykonywaniem najprostszych czynności np. ugotowaniem obiadu lub zrobieniem zakupów.

Czasami depresja może być maskowana przez bezsenność, nadmierną senność, brak apetytu lub przeciwnie - nadmierny apetyt, zaburzenia lękowe, zaparcia, bóle głowy, żołądka, zespół dławicy piersiowej, zespół "niespokojnych nóg" i świąd skóry, co sprawia, że trudno ją rozpoznać.

Jeszcze inne objawy występują w przypadku depresji maniakalnej, która dotyczy jednego procenta chorych. Ten typ choroby charakteryzuje się zmiennymi nastrojami - chory zachowuje się normalnie, po czym bez powodu staje się drażliwy i niespokojny. Zdarzają się też momenty, że jest zalękniony i izoluje się od otoczenia.

Masz być lepszy niż Karol!

Do niedawna depresja występowała najczęściej u ludzi starszych, samotnych, opuszczonych, będących w żałobie.

Ostatnio wiele osób doświadcza jej na skutek upokorzenia lub niespełnienia oczekiwań innych. Dotyczy to zwłaszcza nastolatków, których rodzice wymagają, aby byli najlepsi, spełnili ich zawiedzione ambicje. Bez przerwy porównują swoje dzieci z ich rówieśnikami. Jeżeli dziecko ma gorsze wyniki w nauce, poniżają je.

Czasami w depresję wpadają dzieci rodziców, którzy zrobili błyskotliwe kariery. Mają wrażenie, że nigdy nie dorównają rodzicom. Perspektyw na lepszą przyszłość nie widzą również dzieci osób bezrobotnych. Często są ze swoimi lękami pozostawione same, co powoduje, że nie potrafią ich pokonać.

Kolejną przyczyną depresji jest pogoń za lepszym, bogatszym emocjonalnie życiem. Ludzie zamykają oczy na prawdziwe uczucia i pragnienia, co ma destrukcyjny wpływ na ich życie emocjonalne.

Opisane sytuacje są częstym zjawiskiem i nie wszyscy, którzy ich doznają, popadają w depresję. Uzależnione jest to od stopnia wrażliwości i odporności na stres, a także podatności na lęki oraz umiejętności radzenia sobie z kłopotami. Bardzo często przyczyn problemów należy upatrywać w uwarunkowaniach genetycznych, wychowaniu, dramatycznych doświadczeniach i zaniżaniu poczucia własnej wartości.

Warto wiedzieć, że skutki depresji dwa razy częściej odczuwają kobiety niż mężczyźni.

Piekło za życia

Wielu chorych w obawie przed utratą pracy i kompromitacją, stara się ukrywać depresję przed otoczeniem.

Początkowo mobilizują wszystkie swoje siły, by móc normalnie funkcjonować. Jednak gdy nie podejmują przez dłuższy czas leczenia, ich wydolność psychiczna i fizyczna wyczerpuje się i zaczynają wycofywać się z kontaktów z otoczeniem. Mają poczucie inności, wrażenie, że nie będą w stanie podtrzymać konwersacji, boją się, że otoczenie zauważy ich problemy.

Należy wiedzieć, że depresja może wystąpić jako epizod, ale też może być zaburzeniem nawracającym. W większości przypadków jest uleczalna.

Rady dla rodziny chorego:
* Jeżeli zauważycie, że zachowanie osoby wam bliskiej w ostatnim czasie zmieniło się, bądźcie czujni. Przyczyną apatii i przygnębienia może być depresja. Nie traktujcie tego jako lenistwa i nie każcie choremu „brać się w garść”, ponieważ takie postępowanie pogarsza tylko jego stan. Musi on mieć psychiczne wsparcie, czuć się rozumiany i potrzebny. Dlatego też należy okazywać mu wiele cierpliwości i wyrozumiałości.

* Nie powinniście osoby potencjalnie chorej na depresję wysyłać na urlop lub też zmuszać do wyjścia do teatru lub kina. Odpoczynek oraz rozrywki nic nie pomogą. Depresję trzeba przede wszystkim leczyć!

* Gdy wasze przypuszczenia wskazują na depresję, nakłońcie osobę bliską do wizyty u psychiatry lub psychologa. Jeśli to się nie uda, a podejrzewacie, że może być zagrożone jej życie, mówi np. o tym że chciałaby nie istnieć, możecie leczyć ją bez jej zgody. Jest to zgodne z ustawą o ochronie życia psychicznego. W innych wypadkach warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym.

* Pilnujcie, aby chory regularnie przyjmował leki. Zbyt wczesne przerwanie leczenia grozi nawrotem objawów choroby.

* Starajcie się pomóc choremu w rozwiązywaniu jego problemów i podejmowaniu decyzji. Może mieć z tym duży problem.

* Wszystkie wypowiedzi o samobójstwie traktujcie z powagą. Chowajcie wszystkie przedmioty, za pomocą których chory mógłby zrobić sobie krzywdę.

* Obserwując, co dzieje się z członkiem waszej rodziny, często trudno jest wam poradzić sobie z własnymi emocjami. Wy również powinniście zasięgnąć porady specjalisty. (kaza)